برای خرید تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع به چه نکاتی باید توجه کرد؟

هر کار یا فعالیتی که در ارتفاع بیشتر از ۱٫۲ متر نسبت به سطح مبنا انجام شود، کار در ارتفاع تلقی می گردد. رعایت اصول ایمنی  و استفاده از تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع، از پیامدها و آسیب های جبران ناپذیر احتمالی پیشگیری می کند. مقنی ها، کارگران برق و مخابرات، کارگران ساختمانی و … افرادی هستند که باید از این تجهیزات ایمنی استفاده کنند.

یک سیستم ایمنی کار در ارتفاع از چندین جزء ساخته شده تا از سقوط جلوگیری کرده و یا آن را به حداقل برسانند. از یراق های ایمنی یا هارنس بیشتر از کمربند ایمنی استفاده می شود. در ادامه به معرفی تعدادی از تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع می پردازیم.

کمربند های ایمنی  (safety belts) :

کمربندهای ایمنی انواع مختلفی دارند. به دور کمر بسته می شوند و فرد را از سقوط نجات می دهند.

چه خطراتی کاربران کمربندهای ایمنی را تهدید می کند؟

·       ممکن است هنگام نجات فرد از سقوط، در لحظه توقف به کمر آسیب وارد شود.

·       امکان در رفتن فرد از کمربند در لحظه توقف وجود دارد.

یراق های ایمنی (safety harness) :

یراق های ایمنی انواع مختلفی دارند. در یک نوع، علاوه بر داشتن کمربند برای حفاظت از کمر، یراق هایی ویژه برای نگهداری از شانه ها و سینه وجود دارد. در نوعی دیگر علاوه بر حفاظت از کمر و شانه ها و سینه، تسمه هایی اضافه قرار داده شده تا از ران ها حمایت کند.

بعضی از یراق های ایمنی مانند یک نشیمنگاه طراحی شده اند. فرد در آن به طور نشسته قرار می گیرد و نیروی ناشی از وزن فرد در قسمت های زیادی از بدن توزیع می شود.

مهم ترین نکات در انتخاب و استفاده از هارنس

• بر چسب یا مشخصات ارائه شده توسط تولید کننده را کنترل کنید.

• اغلب عمر مفید آن ۵ سال است، درصورتی که مشخصات مذکور وجود نداشته باشد از آن استفاده نکنید.

• بریدگی، ساییدگی، پارگی دوخت ها و هر گونه آسیب به نوارها و بندهای هارنس را بررسی کنید و اطمینان حاصل نمایید که کاملاً سالم است.
• مطمئن شوید که در اثر حرارت یا مواد شیمیایی آسیبی به هارنس وارد نشده باشد.
• قطعات فلزی هارنس را کنترل کنید تا هیچگونه خمیدگی، شکستگی، ترک و لبه های تیز و برنده نداشته باشد. تمام قطعات فلزی باید به سادگی حرکت کنند تا به خوبی قابل تنظیم باشند.
• به محل هایی که قطعات فلزی به هارنس متصل شده است توجه کنید. هیچ گونه پوسیدگی، بریدگی فرسودگی الیاف نباید وجود داشته باشد
• حلقه D شکل را بررسی کنید تا خم شدگی، ترک، لبه های تیز و آسیب های ناشی از مواد های شیمیایی یا حرارت در آن وجود نداشته باشد

• اطمینان حاصل نمایید که در محل اتصال حلقه های D شکل هیچگونه ترک، آسیب دیدگی ناشی از حرارت یا نواقص دیگری وجود نداشته باشد و امکان حرکت و تغییر محل حلقه های D شکل وجود نداشته باشد.

لنیارد

لنیارد یک طناب یا تسمه کوتاه و قابل انعطاف می باشد. از طریق لنیارد کمربند یا هارنس به لنگر یا گیره طناب نجات وصل می شود. لنیارد باید از نوع طناب نایلونی نیم اینچی یا طناب معادل آن باشد و توانایی تحمل بار ثابتی معادل ۵۴۰۰ پوند را داشته باشد.

ارتفاع سقوط نباید از ۶ فوت بیشتر باشد. نوعی از لنیاردها انرژی سقوط را در انتهای مسیر جذب می کنند و از شدت ضربه وارده به فرد می کاهند.

قسمت های فلزی یا سخت افزار (Hardware) :

کلیه قسمت های فلزی تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع باید بدون لبه های تیز باشند. این قسمت ها باید قادر به تحمل حداقل ۴۰۰۰ پوند باشند. قسمت های فلزی اصلی در تجهیزات حفاظت در برابر سقوط، سگکهای D شکل روی کمربندها و یراق های ایمنی و قلاب های فلزی لنیارد ها هستند.

گیره ها (Grabbing Device) :

وظیفه اصلی گیره ها اتصال کمربند ایمنی یا لنیار به طناب نجات است. بسیاری از گیره ها در حالت عادی آزاد هستند ولی در موقع سقوط فرد یا در اثر یک حرکت ناگهانی، به سرعت قفل می شوند و به طناب ایمنی اجازه حرکت نمی دهند.

طناب نجات (Life Line) :

طنابی است که کمربند و یراق ایمنی از طریق آن به لنگر متصل می شوند.طناب نجات و لنگر ( نقطه ثابت) باید حداقل نیروی ۵۴۰۰ پوند بار ثابت را بتوانند تحمل کنند.

انواع طناب نجات

طناب نجات با توجه به نوع اتصال آن ها به ۲ دسته عمودی و افقی تقسیم می شوند. طناب نجات عمودی به صورت عمودی به نقطه اتصال وصل می شود. این طناب باید مستقیما به جلیقه تمام بدن، زنجیر یا تجهیزات جاذب شوک وصل شود. باید بدانیم که فقط یک کارگر اجازه دارد به طناب نجات عمودی متصل باشد.

طناب نجات افقی به دو تکیه گاه وصل می شود و باید به ازای هر کارگری که به آن متصل شده، قابلیت تحمل ۵۴۰۰ پوند را داشته باشد. اگر طناب نجات افقی همزمان برای بیش از یک کارگر مورد استفاده قرار گیرد، باید در نصب و طراحی آن دقت بسیاری به عمل آید. تمامی طناب های نجات باید از بریدگی و خراشیدگی محافظت شوند. از به کارگیری طناب های نجاتی که از رشته های طبیعی ساخته شده اند، پرهیز شود.

حداقل قطر طناب ۱۶ میلی متر است و از جنس پلی پروپیلن یا موادی با مقاومت بالا مشابه ساخته شده است. قبل از نصب طناب نجات باید سراسر طناب مورد بازرسی قرار گیرد و وجود هرگونه بریدگی، پوسیدگی و آسیب های ناشی از حرارت و مواد شیمیایی در آن بازرسی گردد. علائم کاهش قطر طناب، نشان می دهد که طناب قبلاً درگیر حادثه سقوط بوده است و باید از استفاده مجدد آن اجتناب کرد.

اتصال طناب های نجات عمودی به تکیه گاه:

برای اتصال طناب های نجات به ستون دو راه وجود دارد.

1. می توان طناب نجات را زمانی به بالای ستون متصل کرد که ستون هنوز روی زمین قرار دارد و در صورتی که ستون در جای خود نصب شده باشد وشرایط اجازه می دهد، باید از نردبان یا سکوهای بالارونده استفاده شود تا به بالای ستون و نقطه اتصال (تکیه گاه) دسترسی پیدا کرد.
2. درصورتی که لازم نباشد برای انجام کار از محل کار حرکت کرد، می توان زنجیر جاذب شوک را با یک آداپتور به تیرآهن بالای سر وصل کرد. اگر دامنه حرکت فرد در محل کار زیاد باشد میتوان با استفاده از ترالی ۱ یا ( اگر ریسک نوسان هنگام سقوط زیاد نباشد) از طناب نجات شخصی استفاده نمود و شرایط ایمن را فراهم کرد.

نصب و استفاده از طناب های نجات افقی:

قبل از نصب ساختارهای فلزی، باید محل اتصال طناب های نجات افقی را روی آن انتخاب کرد و طناب نجات افقی را نصب نمود. بعد از اینکه تیر آهن جایگذاری و نصب شد، طناب نجات را با یک تسمه جذب شوک یا طناب نجات شخصی متصل می کنند. البته پس از نصب ساختار فلزی نیز می توان طناب های نجات افقی را نصب نمود. ولی در اجزای آن باید تکیه گاه های مطمئنی مانند دستگیره یا سوراخ های پانچ شده وجود داشته باشد.

کارکنانی که طناب های نجات را نصب می کنند نیز باید از تجهیزات ایمنی کار استفاده کنند. برای این کارمی توان از سکوی کار بالا رونده استفاده نمود. یا با طناب های نجات عمودی که قبلاً به بالای ستون نصب شده است، آنها را حفاظت کرد.

 قلاب طناب یک ابزار کاهنده سرعت است که با کارگر در طول طناب نجات عمودی حرکت می کند و هنگام سقوط طناب نجات را به طور خودکار قفل می نماید.

تکیه گاه (نقطه اتصال یا لنگر) :

ضروری است که طناب نجات به درستی به یک تکیه گاه محکم متصل شود. از آنجایی که هنگام سقوط یک فرد نیروی زیادی از طریق طناب نجات به تکیه گاه منتقل می شود، باید استحکام این نقطه به گونه ای باشد که بتواند این نیرو را تحمل نماید.

تسمه شوک گیر(absorber Shock) :

 عمر مفید تسمه ها اغلب ۵ سال است، بنابراین باید برچسب مشخصات زمان تولید آن را قبل از هر بار استفاده بررسی شود. هرگونه ساییدگی، فرسودگی الیاف، بریدگی، علائم کشیده شدگی بیش از حد و آسیب های شیمیایی نباید دیده شود.

 نباید هیچ گونه ترک، خرابی یا پیچیدگی در اجزا فلزی متصل به آن وجود نداشته باشد.  حداقل هر سه ماه یک بار تسمه ها باید توسط شخص فنی ذیصلاحی بازرسی شود و ایمن بودن آن مورد تائید قرار گیرد. در صورت مشاهده عیب و نقص تعمیرشده و در غیر این صورت از سرویس خارج گردند.

تورهای ایمنی

تور ایمنی از شبکه توری، چارچوب و اجزاء متصل شونده تشکیل شده است. این سیستم معمولاً برای حفاظت افرادی استفاده می شود که در ارتفاع بیشتر از ۲۵ فوت از سطح ایمن کار می کنند. حداکثر فاصله مرکز یک حفره تا مرکز حفره مجاور ۶ اینچ بوده و نباید از آن تجاوز نماید. تور ایمنی باید در نزدیکترین فاصله از سطوح کار و حداکثر با فاصله ۳۰ فوت زیر ارتفاع سطح کار نصب شود. تور باید بتواند وزن یک کیسه ۴۰۰ پوندی شن با قطر حدود ۳۰ اینچ که از سطح کار(برای آزمایش) سقوط نماید را داشته باشد. باید توجه داشت که درانجام این آزمایش تور نباید با اجسام زیر آن یا سطوح دیگر تماس پیدا کند .

لبه های بیرونی تور ایمنی باید حداقل هشت فوت از لبه های سطوح کاری دورتر قرار بگیرند. یعنی حداقل فاصله لبه سطح کار تا کناره های تور، بسته به اینکه تور در چه فاصله ای از سطح کاری در زیر آن بسته شده باشد، تغییر می کند. تورهای ایمنی را می باید به صورت هفتگی مورد بازبینی و بازرسی قرار داد. در صورت مشاهده هرگونه عیبی تورهای معیوب و یا قطعات صدمه دیده را باید تعویض کرد. قبل از شروع شیفت بعدی کار، حتما باید اجسام و تکه های پرتاب شده بر روی تورایمنی را جمع آوری نمود و تور را تمیز کرد.

خطر سقوط از ارتفاع شامل چه مواردی می شود؟

• ارتفاع بالای ۱٫۲متر
• کار بالای ماشین آلات در حال کار
• احتمال سقوط در آب یا سایر مایعات
• احتمال سقوط در مواد خطرناک

کلام آخر

رعایت اصول ایمنی کار در ارتفاع و به ویژه استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مناسب و مورد تأیید مرکز تحقیقات وزارت کار جهت کار در ارتفاع، در کاهش بروز حوادث شغلی این حیطه تأثیر به سزایی دارد. ما در نمایشگاه مجازی باما از یک بعد، به کلیه کسب و کارهای تولید کننده و تأمین کننده وسایل حفاظت فردی نظیر تجهیزات کار ایمن در ارتفاع یک غرفه مجازی دائماً رایگان جهت معرفی توانمندی های خود اعطا می نماییم. در حال حاضر تعداد زیادی از شرکت ها و فروشگاه های فعال در این حوزه در سامانه نمایشگاه مجازی باما به صورت رایگان فعالیت های خود را معرفی می نمایند. از طرفی با هدف ارتقاء فرهنگ ایمنی از آذر ۱۳۹۹ نمایشگاه مجازی باما، اقدام به برگزاری دوره های آنلاین آموزشی HSE در حیطه‌های مختلف ایمنی و… و از جمله ایمنی کار در ارتفاع و روش های نوین کار ایمن در ارتفاع نموده است. در این راستا کارشناسان و متخصصین باتجربه و نیک اندیش ایمنی و HSE، با رویکرد خیرخواهانه در تعداد زیادی دوره آموزشی آنلاین رایگان تدریس نموده اند. به علاوه فیلم بسیاری از دوره های آموزشی آنلاین نمایشگاه مجازی باما، ضبط، ویرایش و به صورت رایگان در نمایشگاه مجازی باما بارگذاری شده که می تواند مورد استفاده شاغلین در صنعت و علاقمندان قرار گیرد. امیدواریم محتواهای آموزشی موجود در بخش دوره های آموزشی نمایشگاه مجازی باما و کسب و کارهای مرتبط بتواند گامی کوچک در راستای ارتقای فرهنگ ایمنی و کاهش حوادث شغلی باشد. به علاوه از کلیه کسب و کارها و فعالین حوزه ایمنی و متخصصین و کارشناسان با تجربه HSE دعوت می نماییم با بهره مندی از امکانات رایگان تبلیغاتی نمایشگاه مجازی باما، کسب و کار خود را بصورت رایگان معرفی نمایند و به عنوان مدرس، در برگزاری دوره های آموزشی آنلاین نمایشگاه مجازی باما HSE، مشارکت نمایند.