پروانه ی کار در واقع گواهی یا برگه ای است که یک شرکت در سامانه کلی کاری به منظور پیاده کردن شرایط مورد نیاز در رابطه خطرات موجود هنگام یک عملیات خاص در نظر گرفته است.
پرمیت یا پروانه کار در واقع یک مدرک کتبی است که به موجب آن به افراد خاصی اجازه انجام یک کار خاص را در زمان و مکان مشخص داده می شود. به شرطی که موارد احتیاطی به منظور انجام کار به طور ایمن در آن مکان فراهم شده باشد.
سامانه صدور پروانه کار
سامانه صدور پرمیت یک مجموعه رسمی مکتوب به منظور کنترل عملیاتی است که به طور بالقوه فعالیت های خطرناکی به شمار می روند. این سامانه وسیله ارتباطی بین مدیریت سایت یا تأسیسات، سوپروایزر یا سرپرست در کارخانه و کاربران و افرادی است که عملیات مورد نظر را انجام می‌دهند.
اهداف و عملکرد سامانه صدور پروانه کار
اطمینان از پروانه صحیح برای عملیات کاری این عملیات ممکن است شامل یک کار خاص در یک ناحیه ی ویژه، جدا از دیگر فعالیتهای معمول باشد.
ماهیت و خصوصیات فعالیت مورد نظر، محدوده کار و خطرات احتمالی و هرگونه محدودیت در زمینه و گستره انجام کار و زمان انجام کار باید برای کاربران اجرایی به طور واضح مشخص شود.
باید موارد احتیاطی در زمینه ی جداسازی افراد از خطرات بالقوه نظیر مواد خطرناک و منابع انرژی نیز مشخص شود.
مطمئن شوید فردی که مسئول یک واحد یا یک تأسیسات است، از تمام فعالیت هایی که در آن قسمت انجام می شود، با خبر است.
فراهم اوردن یک سامانه کنترل دائمی به همراه یک سامانه ثبت مستندات به منظور نشان دادن موارد احتیاطی لازمی که باید فرد کارآزموده تایید کند، لازم است.
هنگامی که زمان یک عملیات از یک نوبت کاری فراتر می رود، دستورالعمل‌های لازم باید تهیه شود.
در شرایطی که دیگر قسمت های کارخانه از عملیات مورد نظر تأثیر می پذیرند، باید دستورالعمل های لازم تهیه شده و در پایان کار این قسمت ها به طور ایمن تحویل داده شود.
سامانه صدور پروانه کار در چه مواقعی کاربرد دارد؟
زمانی که انجام یک کار ممکن است بر ایمنی کارکنان و محیط زیست یا تجهیزات کارخانه اثرات شدید بگذارد الزامی است. این سامانه باید برای فعالیت های غیر معمول که نیاز به تجزیه و تحلیل های ایمنی قبل از کار دارند، نیز باید به کار رود. برای مثال عملیات تعمیر و نگهداری نیاز به صدور پروانه دارد.
در شرایطی که دو یا تعداد زیادی از افراد یا گروه ها از دیگر قسمت ها یا پیمانکاران مختلف با همکاری هم مسئول انجام یک کار هستند، استفاده از سامانه صدور پروانه کار عاقلانه به نظر می‌رسد.
همچنین زمانی که یک گروه قصد دارد مسئولیت کار را به گروه دیگری واگذار کند، این سامانه باید به طور کامل پیاده شود.
یک برگه پروانه کار باید چه اطلاعاتی را در بر داشته باشد؟
۱- شرح فعالیتی که قرار است انجام گیرد.
۲- شرح دقیق موقعیت، شماره بخش یا تأسیسات
۳- جزئیات گروه کاری و تجهیزات مورد استفاده
۴- جزئیات مربوط به خطرات بالقوه موجود
۵- جزئیات احتیاط های در نظر گرفته شده
۶- جزئیات مربوط به وسایل حفاظت فردی که باید استفاده شود.
۷- افراد دیگری که باید تایید شوند
۸- زمان صدور پروانه کار و طول مدت اعتبار آن
۹- امضاء فرد مسئول انجام کار
۱۰- امضاء فرد مسئول صدور پروانه
۱۱- امضاء برای تحویل مسئولیت هنگام تعویض نوبت کاری
۱۲- تأییدیه فرد مسئول انجام کار مبنی بر این که کار به طور کامل یا نیمه تمام متوقف شده و سایت در شرایط ایمن رها شده است.
۱۳- امضاء مسئول صدور پروانه مبنی بر تأکید این که سایت بررسی و افراد دیگری به کار گرفته شده‌اند. یا تجهیزات به طور ایمن ایزوله و پروانه قبلی باطل شده است.
نکاتی که دانستن آن ها برای صدور پروانه کار ضروری است
- قوانینی که در صنایع حکم فرماست.
- استراتژی شرکت و قوانین و دستورالعمل های محلی
- مسئولیت ها در سلسله مراتب مختلف
- آگاهی از حوادث و رخداد های ناشی از نقص عملکرد سامانه صدور پروانه کار که منجر به خسارت شده یا اینکه خسارتی در پی نداشته است.
یک ارزیابی به کمک امتحان کتبی که بتواند موارد بالا را بررسی کند، پیشنهاد می شود.
افرادی که مسئول صدور پروانه کار هستند باید چه توانایی هایی داشته باشند؟
- آگاهی از موقعیت و جانمایی تجهیزات و دستگاه ها
- شناسایی کامل فرایند تولید
- خطرات بالقوه موجود
- روش ها و وسایلی که می‌توان به کمک آنها قبل از صدور پروانه کار میزان خطرات بالقوه را کاهش داد.
- اگاهی از مسئولیت های ویژه ی مرتبط با صدور پروانه کار
- الزامات قانونی مربوط به سامانه صدور پروانه کار در کارخانه
- آشنایی با تمام فرم ها و انواع مختلف پروانه ی کار
- مهارت کافی در زمینه ی ارتباطات از جمله توانایی ایجاد ارتباط با چندین زبان
- آشنایی با نحوه تحویل نوبت
- اقدامات مورد نیاز در شرایط اضطراری
- تشخیص آموزش‌های لازم برای افراد مختلف تحت پوشش
مستند سازی
از آنجا که سامانه صدور پروانه دستورالعمل های حیاتی را در بر دارد، اهمیت مستندسازی در این بخش قابل چشم پوشی نیست. مستند سازی در سامانه صدور پروانه باید به طور دقیق کنترل شود. مسئول و متصدی ویژه ای داشته باشد. به راحتی قابل دسترسی باشد. به صورت دوره ای بازنگری و ارزیابی شود. با یک سیستم استاندارد مورد ارزیابی قرار گیرد.
چه مشاغلی نیازمند کنترل مناسب از سوی سامانه صدور پروانه کار هستند؟
- هر نوع فعالیت گرم که در آن گرما به کار گرفته شده یا اینکه تولید می شود مثل جوشکاری، برشکاری، شعله سنگ زنی، سایش و …
- فعالیتهای که باعث رهاسازی ناخواسته ترکیبات هیدروکربنی می‌شود شامل باز کردن لوله های بسته ظروف و تجهیزات که حاوی مواد سمی یا قابل اشتعال هستند.
- فعالیت های برقی
- فعالیتهای که روی دریا انجام می‌شود و در پی آن احتمال سقوط افراد در دریا وجود دارد.
- عملیات خاکبرداری
- عملیات غواصی
- آزمون فشار
- فعالیت های که در آن خطر سقوط اشیاء وجود دارد.
- عملیات تعمیر و نگهداری که باعث از کار افتادن سامانه های ایمنی شده یا آن ها را از سرویس خارج کند. سامانه‌های کشف و اعلام حریق، سامانه‌های اطلاع‌رسانی عمومی، تجهیزات نجات و وسایل مبارزه با حریق از جمله این موارد هستند.
مدت اعتبار پروانه کار چقدر است؟
هنگام تغییر در بروز شرایط به منظور کنترل مؤثر باید نسبت به طول مدت اعتبار پروانه محدودیت‌هایی تعیین کرد. بسته به نوع فعالیت، طول مدت کلی یک پروانه حداکثر ۷ روز است. در این مدت لازم است پروانه به طور مرتب اعتباربخشی و تمدید شود. برخی از شرکت‌ها پس از اتمام هر نوبت، پروانه ها را باطل می کنند. در صورتی که کار ادامه داشته باشد پروانه جدیدی صادر می‌شود.
پروانه کار باید توسط چه کسانی امضا و صادر شود؟
برای صدور هر پروانه کار، حتما باید مسئول صدور پروانه و مسئول اجرای کار آن را امضا کنند. افرادی که به نوعی لازم است از صدور پروانه آگاهی داشته باشند نیز باید آن را امضا کنند.
ابطال موقت پروانه کار
گاهی اوقات فعالیت هایی که تحت نظارت سامانه صدور پروانه انجام می‌شوند ممکن است قبل از اتمام متوقف شود. شرایطی که می توان در آن پروانه کار موقتا باطل شود عبارت است از:
- شرایط اضطراری
- زمانی که به دلایل عملکردی یک فعالیت با فعالیت دیگر تداخل پیدا می‌کند.
- هنگامی که کارخانه به صورت تک نوبت کار می کند.
- در صورتی که افراد باید منتظر رسیدن مواد و خدمات دیگر باشند.
در شرایط خاص ممکن است بهتر باشد که پروانه کار را کاملاً باطل و شرایط کار را به صورت ایمن نگهداری کرد.
برگشت پروانه کار
پس از اتمام عملیات تمام نسخه های پرمیت کار باید به محل صدور اولیه برگشت داده شوند. نسخه های برگشتی را مسئول صدور آن دوباره امضا کرده و تاریخ می زند. دیگر افرادی که به نوعی از صدور آن پرمیت آگاهی یافته‌اند و برگه پروانه را امضا کرده اند، باید از پایان کار اطلاع پیدا کنند.
ثبت سوابق
سامانه صدور پروانه باید پروانه‌های صادر شده را برای مدت خاصی نگهداری و ثبت کند. مدت زمان نگهداری یک پروانه کار به طور معمول ۱۲ ماه است.
منبع:کتاب کلیات مدیریت و مهندسی ایمنی، فصل سی ام
گرد اورنده: امین محیاپور لری