پسماندهای عفونی آلوده به کرونا ویروس جدید می تواند منشاء انتشار و انتقال ویروس کرونا در کارکنان خدمات بهداشتی درمانی و کارکنان شاغل در حوزه مدیریت پسماند مراکز خدمات بهداشتی درمانی گردد. بر همین اساس لازم است مدیریت پسماندهای تولیدی در فرآیند درمان این بیماران، بصورت اصولی مورد توجه جدی قرار گیرد.
چرا پسماندهای عفونی تولیدی در فرآیند درمان بیماران کرونایی نیاز به توجه خاص دارند؟
پسماندهای بیمارستانی در چرخه انتقال بیماری ها نقش مهمی دارند. بویژه در شرایط موجود، چون ویروس کرونا به مدت ۵ دقیقه تا نه روز و بطور متوسط چهار تا پنج روز بر روی سطوح غیر زنده باقی می ماند، لازم است این نوع پسماندهای تولیدی در مراکز بهداشتی و درمانی و قرنطینه بر اساس اصول بهداشتی مدیریت شوند.
آیا پسماندهای عفونی تولیدی در فرآیند درمان بیماران کرونایی خطرناک است؟
پسماندهای عفونی ناشی از فرآیند درمان بیماران کرونایی جزء گروه پسماندهای با درجه خطر چهار طبقه بندی می گردند.
پسماند درجه خطر چهار شامل هر گونه پسماند جامد، نیمه جامد و مایع و اشیاء تیز و برنده تولیدی از فرآیند قرنطینه و درمان افراد مبتلا به بیماری کرونا در مراکز بهداشتی و درمانی و مراکز قرنطینه شده است.
عوامل درجه خطر چهار شامل تمامی ویروسهاست که دارای خطر بالایی برای کارکنان بوده و باعث بیماری های جدی می شوند. این ویروس ها قابلیت انتقال بالایی از فردی به فرد دیگر دارند. برای این عوامل فعلاً هیچگونه واکسن و داروهای درمان شیمیایی در دسترس نیست.
چه نوع ظرف یا مخزنی برای جمع آوری پسماندهای عفونی آلوده به کرونا مناسب است؟
برای نگهداری موقت این نوع پسماندها باید از مخازن ۶۰ تا ۱۲۰ لیتر به رنگ (ترجیحاً) قرمز استفاده نمود. این مخازن باید مجهز به کیسه زباله قرمز، پدالی، دربدار، دسته دار، قابل شست و شو و گندزدایی باشند. همچنین باید دارای برچسب مخصوص کووید ۱۹ (COVID 19) و از جنس مقاوم انتخاب شوند تا در جابجایی، شست و شو و گندزدایی آسیب نبینند.
مخازن پسماندهای عفونی آلوده به کرونا باید در چه بخش هایی از مراکز درمانی قرار بگیرند؟
مخازن مناسب مخصوص پسماندهای مراجعه کنندگان مشکوک به بیماری کووید ۱۹ باید در ورودی پذیرش و بخش های بستری و درمان و همچنین اماکن قرنطینه، قرار بگیرند.
مخازن پسماندهای عفونی آلوده به کرونا چند بار در روز باید جمع آوری شوند؟
مخازن مخصوص نگهداری موقت این پسماندها باید هر روز حداقل دو نوبت یا پس از رسیدن حجم پسماند به سه چهارم ظرفیت مخزن، جمع آوری گردند. جهت کاهش احتمال انتشار ویروسها، هنگام جمع آوری ابتدا بایستی درب کیسه زباله ها بطور مناسب گره زده شوند.
کارکنان شاغل در فرآیند جمع آوری و انتقال پسماندهای عفونی آلوده به کرونا چه مواردی را بایستی رعایت کنند؟
کارکنان شاغل در فرآیند جمع آوری و انتقال این پسماندها، باید آموزش های لازم را گذرانده باشند. این افراد باید در حین کار به لوازم حفاظت فردی کامل از قبیل دستکش بلند قابل شست و شو و گندزدایی، ماسک N95، گان و پیش بند قابل شست و شو و گندزدایی، چکمه بلند قابل گندزدایی و عینک قابل گندزدایی مجهز باشند. همچنین این افراد باید در برابر بیماریهای عفونی واکسینه و ایمن سازی شده باشند.
توجه:
هر گونه دستمال کاغذی، ماسک، دستکش، بقایای مواد غذایی بیماران و کارکنان بخش بستری کرونا و قرنطینه بدلیل احتمال داشتن عامل ویروسی قابل انتقال، باید جزء پسماندهای درجه خطر چهار مدیریت شوند.
برای نگهداری موقت پسماندهای تیز و برنده آلوده به کرونا از چه مخزنی استفاده شود؟
برای نگهداری موقت پسماندهای تیز و برنده از سیفتی باکس های از جنس پلاستیک محکم و ترجیحاً به رنگ قرمز استفاده شود. بر روی این ظروف نیز برچسب کووید ۱۹ نصب گردد.
در گندزدایی مخازن و تجهیزات مرتبط با پسماندهای عفونی آلوده به کرونا ویروس رعایت چه نکاتی مهم است؟
– چرخ ها و بدنه مخازن محتوای این نوع پسماندها در بیمارستان و مراکز قرنطینه، قبل از خروج از بخش با گندزدای مناسب مثل محلول حاوی ۵۰۰۰ میلی گرم در لیتر کلر گندزدایی گردند.
– مخازن و تجهیزات مرتبط با این پسماندها بعد از هر مرحله جمع آوری و تخلیه بایستی ابتدا شست و شو شوند. سپس با استفاده از گندزدای مناسب نظیر محلول حاوی ۵۰۰۰ میلی گرم در لیتر کلر گندزدایی شوند.
– در فرآیند گندزدایی مخازن، کارکنان شاغل در این کار بایستی از وسایل و تجهیزات حفاظت فردی مناسب استفاده نمایند.
– در زمان انتقال مخازن گندزدایی شده به داخل محیط بیمارستان، لازم است چرخ های این مخازن در محل ورود به داخل بیمارستان، مجدداً گندزدایی گردند.
– محل و مسیر انتقال این پسماندها ترجیحاً از محلهای کم تردد و کم جمعیت باشد و از آسانسورهای مخصوص حمل بار استفاده گردد.
– آسانسورهای حمل این پسماندها بعد از هر مرحله از انتقال، با محلول ۵۰۰۰ میلی گرم در لیتر کلر گندزدایی گردند. با توجه به جنس دیواره و کف آسانسور، ممکن است مواد گندزدا باعث خوردگی شوند که این نکته می بایست مورد توجه قرار گیرد.
روش مناسب بی خطرسازی پسماندهای عفونی آلوده به کرونا ویروس چیست؟
روش مناسب بی خطرسازی در دسترس برای این نوع پسماندها، اتوکلاو کردن است. البته با توجه به این که پسماندهای تولیدی بیمارستان های دارای بیمار کرونا عفونی محسوب می شوند، لازم است در اولویت اول، این پسماندها و سپس سایر پسماندها اتوکلاو شوند.
نحوه بی خطرسازی پسماندهای عفونی آلوده به کرونا چیست؟
پسماندهای عفونی آلوده به کرونا باید مستقیماً به محل استقرار اتوکلاو مخصوص بی خطرسازی پسماندهای عفونی منتقل شوند. این پسماندها باید بلافاصله و با اولویت اول، در اسرع وقت تا مدت حداکثر نیم ساعت اتوکلاو شوند.
بعد از بی خطرسازی، این پسماندها باید در مخزن جداگانه و داخل سردخانه زیر شش درجه سانتی گراد نگهداری تا حداکثر ظرف مدت ۲۴ ساعت به محل دفع نهایی منتقل گردند.
روش دفع نهایی پسماندهای عفونی آلوده به کرونا چیست؟
تنها گزینه مناسب قابل توصیه برای دفع نهایی این نوع پسماندها بعد از اتوکلاو، دفن بهداشتی در محل دفن پسماندهای عفونی تحت مدیریت و نظارت شهرداری است.
سایر توصیه های مهم
– مسئولین بهداشت بیمارستان ها بر اساس اطلاعات میدانی از محیط بیمارستان یا مرکز درمانی تحت پوشش خود، نقاط بحرانی مرتبط با فرآیند تولید، جمع آوری و حمل و نقل، بی خطرسازی و ذخیره سازی و دفع نهایی پسماندهای درجه خطر چهار را شناسایی و نظارت دقیق نمایند.
– لازم است لوازم یکبار مصرف و گان ها و پوشش ها در حد ضرورت و بهینه استفاده شود تا از تولید بیش از حد این نوع پسماندها پیشگیری شود.
– هر گونه بازیافت از این نوع پسماندها اکیداً ممنوع می باشد.
– جهت کاهش بار پسماند ورودی به سیستم بی خطرسازی و کاهش هزینه های پرداختی جهت مدیریت پسماند، لازم است این نوع پسماندها از سایر پسماندهای تولیدی و همچنین پسماندهای عفونی متداول تولید شده در بیمارستان جداسازی و جداگانه مدیریت گردند.
منبع: دستورالعمل مدیریت پسماند بیماران کووید ۱۹ در کلیه مراکز بهداشتی درمانی
با توجه به اهمیت مدیریت پسماندهای عفونی آلوده به کرونا، دستورالعمل بهداشتی در رابطه با این موضوع با همکاری دکتر قادر غنی زاده و دکتر حسین معصوم بیگی (اعضای هیأت علمی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)) تدوین گردیده است که شما می توانید این دستورالعمل را از طریق لینک زیر دانلود کنید.
دستورالعمل مدیریت پسماند بیماران کووید ۱۹ در کلیه مراکز بهداشتی درمانی
نویسندگان:
