روز ۱۶ خرداد مصادف با ۵ ژوئن از سوی سازمان ملل روز جهانی محیط زیست نامگذاری شده است. این روز برای افزایش آگاهی مردم در راستای حفظ محیط زیست و ترغیب سیاست گذاران برای اخذ تصمیمات علیه تخریب محیط زیست و گونه های زیستی جانوری به عنوان روز جهانی محیط زیست انتخاب شده است. هر سال روز محیط زیست با اعلام موضوع و شعار سالانه از سوی سازمان ملل متحد گرامی داشته می شود. همچنین برنامه‌هایی در سطوح مختلف کشوری، منطقه ای و بین المللی برگزار می‌شود.
تاریخچه
تاریخچه روز جهانی محیط زیست مربوط به سال ۱۹۷۲ است که برای اولین بار سازمان ملل متحد کنفرانسی را با موضوع انسان و محیط زیست در شهر استکهلم سوئد برگزار کرد. بعد از برگزاری این کنفرانس، مجمع عمومی سازمان ملل از برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) رونمایی کرد. مراسم این روز به صورت راهپیمایی های خیابانی، همایش های دوچرخه سواری، نمایش، مسابقات نقاشی و مقاله نویسی، فعالیت های مربوط به بازیافت، پاکسازی و … در سراسر جهان اجرا می شود. هدف چنین مراسمی جلب توجه عمومی به مسائل زیست محیطی است.
روز جهانی محیط زیست در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰)
هر سال یکی از مسائلی که محیط زیست را تهدید می کند به عنوان موضوع این روز انتخاب می شود. شعاری متناسب با این موضوع نیز از طرف کشورهای عضو سازمان ملل متحد در نظر گرفته می شود. حال در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰ میلادی) که جهان با بیماری همه گیر کرونا مبارزه می کند، بسیاری از کشور ها شرایط قرنطینه خانگی را اعمال کرده اند. به نظر می رسد این شرایط تا حدودی به نفع محیط زیست بوده است. چرا که در غیاب فعالیت های انسانی طبیعت فرصت بازسازی مجدد پیدا کرده است.
ما انسان ها بخشی از طبیعت و زیست بوم هستیم و قطعاً در شرایط قرنطینه نمی توانیم دوام بیاوریم. تنوع زیستی برای بقای همه موجودات زنده بزرگ و کوچک در زمین مهم است. با وجود زنجیره غذایی و نقش گونه های مختلف در آن، حیات موجودات زنده به یکدیگر وابسته است. انسان نیز تنها با حفظ تنوع زیستی می تواند از طبیعت بهره مند گردد و به حیات خود ادامه دهد. هر گونه گیاهی و جانوری در حفظ توازن و سلامت زیست بوم نقش مهمی را بازی می کند. با نابودی تنوع زیستی، شیوع بیماری های عفونی و ویروسی می تواند افزایش یابد.
موضوع و شعار سالانه روز جهانی محیط زیست در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰)
موضوع امسال از سوی برنامه محیط زیست ملل متحد (UNEP) “تنوع زیستی؛ فراخوان اقدام به مقابله با انقراض فزاینده گونه ها و تخریب طبیعت” انتخاب شده است. شعار این روز نیز “زمانی برای طبیعت” اعلام شده است.
یک میلیون گونه گیاهی و جانوری تا حد زیادی به دلیل فعالیتهای انسان در معرض خطر انقراض هستند. روز جهانی محیط زیست، به میزبانی کلمبیا و با مشارکت آلمان، ما را به بازاندیشی در خصوص چگونگی تحول سیستمهای اقتصادی و تأثیری که بر محیط زیست دارند، وادار می نماید. اینها موضوعاتی هستند که جهان نمی تواند نادیده بگیرد در حالی که با ویروس همه گیر کرونا و بحران اقلیم دست و پنجه نرم می کنیم. کلمبیا یکی از عالی ترین تنوع گونه ای در دنیا را داراست، این در حالیست که ۳۵۰۰ نوع ارکیده و ۱۹ درصد گونه – پرنده را در خود جای داده و دولت، حفاظت از تنوع زیستی را اولویت ملی خود ساخته است.
اهمیت تنوع زیستی به عنوان موضوع روز جهانی محیط زیست
تنوع زیستی با گوناگونی زیست شناختی، گوناگونی موجودات زنده ای است که زندگی روی کره زمین را می سازند این تنوع از ۸ میلیون گونه با بیشتر، روی زمین از گیاهان و جانوران گرفته تا قارچ و باکتری – همچنین، زیست بوم هایی که این گونه ها را در خود جای داده اند – مثل اقیانوس ها، جنگلها، محیط های کوهستانی و صخره های مرجانی – به علاوه تنوع ژنتیکی یافت شده در میان آن ها، تشکیل شده اند.
زیست بوم های سالم غنی از تنوع زیستی، برای حیات و موجودیت انسان اساسی و مهم هستند. زیست بوم ها، به هزاران راه بی شماری از زندگی انسان محافظت می کنند؛ هوا را تمیز و آب را تصفیه می کنند، در دسترس بودن خوراک های مغذی، داروهای پایه طبیعی و مواد اولیه بشر را تضمین نموده و وقوع بلایا را کاهش می دهند.
دستورالعمل روز جهانی محیط زیست سال ۱۳۹۹
دستورالعملی برای این روز از سوی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد منتشر شده است که می توانید از طریق این لینک در یافت کنید. این راهنما با عنوان زمانی برای طبیعت شامل راهنمای عملی برای افراد، گروه‌ها ، مشاغل، شهرها، دولت‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها، جوانان و نوجوانان و جامعه مدنی برای حفظ تنوع زیستی است.
منابع
https://www.un.org/en/observances/environment-day
https://indianexpress.com/article/lifestyle/life-style/world-environment-day-2020-date-theme-history-and-significance-6441105/
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)
سپاسگزارم از شما