کاربرد ارگونومی در محیط کار مربوط به درک صحیح افراد و مولفه های یک سیستم کاری است که شامل وظایف کاری ، تنظیم ایستگاه های کاری ، فضای کار و محیط کار است. رعایت اصول ارگونومی در طراحی محل کار موجب به حداقل رساندن آسیب های اسکلتی عضلانی ، ارتقاء سلامت و ایمنی ، ایجاد یک محل کار مناسب و افزایش رفاه کارمندان خواهد شد. در این مقاله از نمایشگاه مجازی باما، بیشتر با ارگونومی در محیط کار آشنا شوید.
در اینجا به دوازده مورد از اصول ارگونومی در محیط کار به طور خلاصه اشاره می کنیم و توضیح می دهیم که چطور باید در محیط کار مورد توجه قرار گیرد.
۱٫ ابزارهای کار را در دسترسی آسان قرار دهید.
وسایلی را که مکررا مورد استفاده قرار می دهید، به گونه ای بچینید تا به آسانی در دسترس باشند. به عنوان مثال در هنگام کار در یک ایستگاه کار کامپیوتری ماوس و کیبورد را نزدیک هم قرار دهید تا آرنج ها نزدیک بدن قرار گیرند.
۲٫ کار را در ارتفاع مناسب انجام دهید.
کارهای روزانه بهتر است در ناحیه بین زانو و شانه انجام شود. اگر ارتفاع سطح کار خیلی زیاد باشد، در اثر بالا گرفتن دستها، شانه ها خسته میشوند و درد میگیرند و اگر سطح کار خیلی پایین باشد، در اثر خم شدن به جلو، کمردرد به وجود می آید. این ناراحتی در حالت ایستاده شدید تر است. در حالت نشسته شانه ها وگردن در طولانی مدت دچار ناراحتی میشوند.
۳٫ اعمال نیروهای بیش از اندازه را کاهش دهید.
مراقب عادات مربوط به گرفتن یا نگه داشتن وسایل در حین کار روزانه باشید. نگهداشتن وسایل با دست همراه با اعمال فشار بصورت تکراری، نسبت به نگه داشتن محکم یک قطعه در دست، از نظر آسیب به تاندون های دست، دارای خطر بیشتری است و باعث می شود تا تاندون ها تحت فشار قرار بگیرند.
۴٫ کار را در وضعیت های بدنی مناسب انجام دهید.
- هنگام بلند کردن و حمل بار سر را به سمت بالا نگه دارید، پاها عریض تر از پهنای شانه و سعی کنید هرچیزی را که نگه می دارید تاحد امکان نزدیک بدن باشد.
- برای کسانی که کارهای ظریف یا دقیق انجام می دهند، محل کار نشسته و برای آنهایی که در حین کار حرکات زیاد دارند و نیروی زیاد به کار می برند محل کار ایستاده توصیه می شود.
- کارهایی را که روزانه در سطح ارتفاع بالای شانه و یا زیر زانو انجام می‌شود کاهش دهید.
۵٫ کارهای تکراری بیش از اندازه را کاهش دهید.
در طول یک شیفت کاری می توان با انجام کارهایی ساده مانند محدود کردن ساعات انجام حرکات تکراری، چرخش بین وظایف شغلی مختلف و انجام حرکات کششی مکرر وظایف تکراری را به حداقل رساند. به عنوان مثال افرادی که بیشتر روز کاری را در حال نشسته مشغول انجام کارهای تلفنی، تایپ، یا کارهای کاغذی هستند بایستی گاهگاهی وضعیت دستشان را تغییر دهند. بعنوان مثال مشتشان را باز و بسته کنند یا وضعیت نشستنشان را عوض کنند.
۶٫ خستگی در بدن را به حداقل برسانید.
وضعیت کاری را که در طول روز در آن حالت قرار دارید تغییر دهید. همچنین انجام حرکات کششی، نوشیدن آب، خوردن غذاهای سالم به همراه خواب شبانه کافی و مناسب توصیه می‌شود.
۷٫ فشار تماسی مستقیم بین بدن و تجهیزات کاری رابه حداقل برسانید.
- مراقب باشید از تکیه دادن مچ/ ساعد بر روی لبه میز اجتناب کنید. این امر می تواند خطر التهاب تاندون و سندرم تونل کارپال را افزایش دهد. مطمئن شوید فضای لازم برای ران ها در زیر میز یا صفحه کیبورد به اندازه کافی وجود دارد.
- هنگام کار در وضعیت زانو زدن، جهت اجتناب از فشار تماسی مستقیم زانو از یک بالشتک یا تشک مناسب استفاده کنید.
۸٫ قابلیت تنظیم و تغییر وضعیت را در طول شیفت کاری فراهم کنید.
در هنگام نشستن، به منظور داشتن یک وضعیت بدنی مناسب، صندلی باید متناسب با ابعاد بدن فرد تنظیم گردد. این تنظیمات شامل: تنظیم ارتفاع صندلی، تکیه گاه کمر و تنظیم نشیمنگاه صندلی می باشد که به کارفرمایان توصیه می‌شود جهت رعایت اصول ارگونومی در محیط کار صندلی هایی با قابلیت تنظیم در گستره ابعاد بدن کاربران فراهم نمایند. فراموش نکنید از ایستگاه کامپیوتری ارگونومیکی مناسب در خانه و محل کار استفاده کنید.
۹٫ موانع را رفع نموده و دسترسی آسان ایجاد کنید.
جهت رعایت این اصل از اصول دوازده‌گانه ارگونومی در محیط کار است بهتر است در مکان هایی که احتمال حادثه بیشتر است، از علایم هشداردهنده مناسب استفاده شود.
۱۰٫ شرایط محیط کار را راحت و مطبوع نگهدارید.
شرایط محیط کار از نظر شرایط جوی مانند دما و رطوبت، روشنایی، صدا و ارتعاش و سایر عوامل محیطی مناسب باشد. همچنین در نظر داشته باشید وسایل حفاظت فردی مناسب بکار رود و لباسها و کفش های مورد استفاده برای محیط کار مناسب باشد.
۱۱٫ مشارکت و تفاهم را در محیط کار افزایش دهید.
این اصل از ارگونومی در محیط کار بیشتر متوجه کارفرمایان می باشد و بیان می کند که باید میان کارگران و مدیریت، همکاری و تفاهمی بر اساس توافق دو جانبه وجود داشته و تدابیری جهت مشارکت کارگران در برنامه ریزی کار روزانه اتخاذ گردد.
۱۲٫ سازمان کار را بهبود و ارتقاء بخشید.
در این اصل ساماندهی مجدد و تغییر شکل پروسه کاری جهت ارتقاء کارآیی محصول، کاهش حرکات تکراری و کم کردن محدوده های حرکتی یا نیرویی نامناسب باید مورد توجه قرار گیرد.
به کمک رعایت اصول ارگونومی در محیط کار می‌توان فعالیت‌های مورد نظر در انجام امور شغلی را با خستگی کمتر و انرژی بیشتر انجام داد. در مباحث ارگونومی راهکارهای گوناگونی در خصوص اصلاح شرایط کار و کنترل صدمات اسکلتی عضلانی مرتبط با کار، توصیف می‌شود.
دیدگاه ها 1