انتخاب درست رشته تحصیلی و شغل یکی از مهم ترین تصمیمات زندگی هر فرد است. برای دانش آموزان این تصمیم به نحوه انتخاب رشته بعد از کنکور محدود می شود. اما بسیاری از دانش آموزان و داوطلبان کنکور سراسری هنوز نمی دانند چه رشته ای برای آن ها بهتر است. در مدارس نیز به ندرت جلساتی در زمینه معرفی رشته های تحصیلی مختلف و دادن اطلاعات لازم در مورد هر یک از این رشته ها برگزار می‌گردد. برخی دانشجویان در رشته‌ای مشغول به تحصیل هستند که بدون داشتن اطلاعات و شناخت کاملی از آن، وارد این رشته شده اند. این دانشجویان ممکن است پس از گذشت چند ترم تحصیلی، احساس کنند مسیر اشتباهی را انتخاب کرده اند. در اینجا سعی شده تا اطلاعات کاملی در رابطه با عوامل موثر در انتخاب رشته صحیح در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد.
چه عواملی در انتخاب رشته کنکور سراسری موثر هستند؟
در انتخاب رشته عوامل زیادی تاثیر دارند، داوطلب کنکور باید برآیند همه عوامل را در نظر بگیرد. به عنوان یک داوطلب کنکور سراسری این نکته را باید در نظر بگیرید که اولویت هر کدام از این عوامل، برای افراد مختلف متفاوت است. به طور کلی علاقه از روی شناخت صحیح می تواند مهم ترین عامل در انتخاب رشته باشد. به جز علاقه و شناخت، استعداد، توانایی علمی، آینده شغلی، هدف داوطلب، توان اقتصادی خانواده، امکانات مراکز آموزشی و سهمیه پذیرش از عوامل مهمی هستند که در انتخاب رشته دانشگاهی برای داوطلبان کنکور اهمیت دارد.
علاقه
یکی از مهم ترین عوامل موثر در انتخاب رشته علاقه فرد است، بسیاری از افراد هستند که رشته ای را بدون علاقه انتخاب می کنند و مجبور به ترک رشته تحصیلی خود می شوند. یا آنکه نمی توانند در شغل مرتبط با آن رشته موفق شوند. البته این علاقه باید بر اساس آگاهی و شناخت صحیح از رشته شکل گرفته باشد. بنابراین در کنار جستجو علایق خود در مورد رشته ها، دروس و آینده شغلی آن ها اطلاعات کافی کسب کنید.
شناخت
گاهی اوقات افراد به رشته ای علاقمند هستند، اما چون شناخت و آگاهی لازم را ندارند، فکر می کنند که به این رشته علاقه دارند. وقتی وارد رشته تحصیلی می شوند احساس نارضایتی پیدا می کنند. یا برای برخی رشته ها، شغل های ایده آل و غیر واقعی به عنوان آینده آن ها معرفی می شود، که به شکل گیری علاقه کاذب در دانش آموز منجر می گردد. بنابراین شناخت به داوطلبان کمک می کند تا به صورت درست تصمیم بگیرند و بدون آگاهی رشته ای را انتخاب نکنند.
استعداد و توانایی علمی
گاهی داوطلبان راجع به یک رشته اطلاعات کافی دارند و به آن رشته نیز علاقمند هستند اما استعداد کافی یا توانایی علمی برای موفقیت در آن رشته را ندارند. این موضوع باعث می شود دانش آموز پس از پذیرفته شدن در دانشگاه، در موقعیت تحصیلی دچار ضعف شود و برای آینده شغلی خود نیز به مشکل بخورد. اگر داوطلب توانایی علمی گذراندن رشته ای را نداشته باشد، کم کم بی انگیزه می شود و نمی تواند در آن رشته احساس رضایت داشته باشد.
بازار کار و آینده شغلی
گاهی داوطلبان رشته را بر اساس علاقه انتخاب می کنند و استعداد خوبی برای گذراندن دروس تخصصی آن رشته دارند. اما آینده شغلی و بازار کار آن رشته را در نظر نمی گیرند و روحیه آن ها با شرایط کاری سازگاری ندارد. ممکن است برخی افراد برای کارکردن در زمینه رشته خود مشغول به مهاجرت به شهرهای دیگر شوند. بنابراین آینده شغلی یکی از اساسی ترین ملاک های انتخاب رشته است. حتی اگر داوطلبی در یک رشته موفقیت تحصیلی مناسبی را به دست آورد، اما اگر رشته ای که در آن تحصیل کرده است آینده شغلی مناسبی نداشته باشد، در آینده با مشکل روبه رو خواهد شد.
هدف داوطلب
هدف داوطلب از تحصیلات دانشگاهی نیز از موضوعات مهم در زمان انتخاب رشته می باشد. هرچند دانش آموزان پس از کنکور سراسری دید کافی نسبت به آینده خود ندارند ولی باید با مشورت و کسب اطلاعات کافی برای انتخاب رشته اقدام کنند. برخی رشته ها بازار کار مناسبی بعد از دوره کارشناسی دارند و فارغ التحصیلان این رشته ها پس از اخذ مدرک کارشناسی می توانند به راحتی وارد بازار کار شوند. برخی رشته ها موقعیت ادامه تحصیل در آن ها فراهم است و آینده شغلی آن ها به تدریس و پژوهش محدود می شود. پس داوطلبان عزیز توجه داشته باشند، که هنگام انتخاب رشته راجع به این موضوع نیز تحقیق کنند که امکان ادامه تحصیل در این رشته چگونه است.
سایر عوامل موثر در انتخاب رشته صحیح
هنگام انتخاب رشته داوطلبان باید به توان اقتصادی خانواده نیز توجه داشته باشند. گاهی داوطلبان رشته ای را انتخاب می کنند، که مجبورند برای تحصیل به شهر دیگری بروند و یا آنکه در دانشگاه های غیر انتفاعی ثبت نام کنند، که این انتخاب ها نیازمند وضعیت اقتصادی مناسب است. پس داوطلبان توجه داشته باشند هنگام انتخاب رشته وضعیت اقتصادی خانواده را در نظر بگیرند.
برخی از دانشگاه ها امکانات خاصی را برای دانشجویان خود در نظر می گیرند، مثل کمک هزینه تحصیلی و حتی برعکس برخی از دانشگاه ها بعضی از امکانات مورد نیاز دانشجویان مثل خوابگاه دانشجویی را ندارند. پس داوطلبان عزیز توجه داشته باشند هنگام انتخاب رشته به دانشگاه و امکانات آن نیز توجه کنند.
سخن آخر
داوطلبان باید هنگام انتخاب رشته از تجربیات مشاوران، فارغ التحصیلان رشته های مختلف، خانواده و اطرافیان استفاده کنید. اما در نهایت خودتان تصمیم بگیرید. داوطلبان عزیز اگر دوست دارید، انتخاب رشته صحیح و درستی داشته باشید، همه ی عوامل را در نظر بگیرید، اما اینکه کدام عامل نقش پررنگ تری دارد تنها به خود شما بستگی دارد.
همچنین به یاد داشته باشید شما در هر رشته و دانشگاهی با تکیه بر خلاقیت و نوآوری می توانید، آینده شغلی بهتری برای خود رقم بزنید. یک دانشجوی خلاق باشید و برای کارآفرینی برنامه ریزی کنید. از روز اول دانشگاه سعی کنید که مشکلات صنعت و جامعه را بشناسید. با اختراعات و نوآوری های رشته تحصیلی خود آشنا شوید. شرکت های فعال در زمینه های مرتبط با رشته خودتان را پیدا کنید. در نهایت با جمع آوری ایده های نواورانه خود، بستری برای شغل آینده ایجاد کنید.