کمک های اولیه شامل چه اقداماتی است؟

هنگام رخداد حوادث و یا مواجه شدن با موارد تهدید کننده ی حیات، مهم ترین فاکتور کمک های اولیه برای نجات جان افراد، زمان است. شرکت در دوره های آموزشی کمک های اولیه و فراگیری عملی و دقیق مجموعه اقدامات پایه کمک های اولیه برای همه ما ضروری است تا در مواقع ضروری به نحو صحیح بتوانیم به فرد مصدوم کمک نماییم. در ادامه می خواهیم به بررسی اقدامات  پایه ی حفظ حیات (کمک های اولیه) بپردازیم، با ما همراه باشید.

در هر موقعیت اورژانسی برای کمک های اولیه، امدادگر اولیه باید:

* ابتدا صحنه را از نظر برقراری ایمنی و امنیت ارزیابی کند.

* سپس به ارزیابی بیمار از سر تا نوک انگشتان پا بپردازد.

خطراتی که ممکن است هنگام ورود به صحنه ی حادثه شما را تهدید کند شامل موارد زیر است:

– حادثه ترافیکی ثانویه  رخداد یک حادثه

– برق گرفتگی (ولتاژ بالا – پایین)

– غرق شدگی و خفگی آب های عمیق یا جریان آب سریع و خروشان

– مواجه شدن با گازها، مواد شیمیایی یا بخارات سمی

ارزیابی بیمار یا مصدوم در کمک های اولیه:

در راستای انجام کمک های اولیه، ماهیت آسیب یا بیماری را ارزیابی و اولویت های مراقبتی مورد نیاز را تعیین کنید. اگر به نظر می رسد مصدوم بیهوش شده، ابتدا پاسخ دهی بیمار را بررسی کنید. برای این کار با صدای بلند او را صدا کنید و شانه اش را محکم تکان دهید. در صورت عدم پاسخ گویی مصدوم، آماده انجام احیا شوید.

اگر مصدوم به شما پاسخ می دهد، اطلاعات مهم را جمع آوری و درمان های اضطراری مورد نیاز را برنامه ریزی کنید.

در مواردی که آسیب یا بیماری شدید به نظر می رسد، با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید و سپس در راستای انجام کمک های اولیه، این مراحل ساده را دنبال کنید:

۱- مصدوم و حاضران در صحنه، خلاصه آنچه اتفاق افتاده، زمان شروع و وجود هرگونه بیماری زمینه ای مانند آسم، دیابت، صرع یا بیماری قلبی را توضیح دهد.

۲- از بیمار بخواهید هرگونه علایم از جمله درد، آزردگی یا ناراحتی و هر احساس غیر معمول دیگری مانند بی حسی یا سوزش نوک انگشتان خود را توضیح دهد.

۳- بیمار را به دقت بررسی کنید و به دنبال نشانه های بیماری یا آسیب (بر پایه مشاهدات خود با در نظر داشتن تاریخچه و علایم بیان شده توسط بیمار یا اطرافیان) بگردید. در هر آسیب، دنبال هر یک از موارد ذیل بگردید:

خونریزی

کبودی

زخم

تورم

بدشکلی (در مقایسه با طرف دیگر عضو)

از دست دادن قدرت یا عملکرد

۴- پس از درمان اولیه، علایم حیاتی بیمار را هر چند دقیقه بررسی کنید. هرگونه تغییر یا بدتر شدن بیمار، نیازمند تغییر در نحوه مدیریت بیمار است.

وضعیت هوشیاری را در بیمار بدحال، تقریبا هر ۵ دقیقه یکبار بررسی کنید و تغییرات را (به ویژه در صورت بدترشدن) در نظر داشته باشید. بررسی کنید که آیا بیمار کاملاً هوشیار است و به درستی پاسخ می دهد یا نیمه هوشیار است و ناله می کند؟

مطمئن شوید که راه هوایی جهت تنفس بیمار، باز و تمیز است و بیمار ترشحاتی که موجب انسداد راه هوایی شود، ندارد.

عادی بودن تنفس بیمار را بررسی کنید، تغییر در سرعت و ریتم (منظم یا نامنظم بودن) تنفس را در نظر داشته باشید و تنفس بیمار را از نظر عمیق یا سطحی بودن، آرام یا صدادار بودن و وجود صداهای غیر طبیعی مانند خس خس سینه هنگام تنفس بررسی کنید. زیرا در بیمار بیهوش هرگونه تغییر ممکن است نشان دهنده بدتر شدن وضعیت بیمار باشد.

تغییر در ضربان قلب را به عنوان یک راهنما در نظر داشته باشید. سریع یا آهسته بودن، قوی یا ضعیف بودن و منظم یا نامنظم بودن ضربان قلب را بررسی کنید. در بیماران بیهوش با تنفس طبیعی و بیماران هوشیار، نبض باید در قسمت زیرین مچ دست در قاعده انگشت شست احساس شود.

پوست را نگاه و رنگ آن (آیا آبی کمرنگ است) را یادداشت کرده، لمس کنید که آیا گرم (برای مثال در بیمار تب دار) یا سرد و مرطوب (برای مثال در شوک) است.

در صورت بدتر شدن وضعیت، بیمار را در موقعیت ریکاوری قرار دهید.

به عنوان یک قاعده کلی، به علت خطرات ناشی از عوارض احتمالی مشکلات زمینه ای بیمار (نظیر آسیب های ستون فقرات گردنی یا کمری)، از جابه جایی بیمار بپرهیزید. موارد استثناء شامل برگرداندن فرد بیهوش به یک سمت برای مدیریت راه هوایی یا انتقال فرد به مکانی امن تر (برای مثال از وسط ترافیک به کنار جاده یا خیابان) می باشد.

از بلند کردن مصدوم از روی زمین حتی با کمک اطرافیان اجتناب کنید، زیرا چنین اقدامی احتمالاً به جابه جایی و آسیب استخوان ها و عضلات منجر می شود. روش مطمئن تر، کشیدن بیمار در حول محور طولی بدنش است. برای این کار می توانید از کشش بازوها یا پاها استفاده کنید، با این کار وضعیت بدن ثابت می ماند و جابه جایی بسیار کم خواهد بود.

روش های مطمئن و ایمن برای امدادگر جهت جابه جایی بیمار در مواقع اورژانسی که حضور مصدوم در صحنه ی حادثه تا رسیدن نیروهای امدادی امکان پذیر نباشد (مثل تصادف در بزرگراه ها ، انفجار و ….. ) در ذیل آورده شده است. توصیه ی کلی ما عدم جابجایی مصدوم تا رسیدن نیروهای امدادی است.

این روش در مواقعی که آسیب واضح اندام تحتانی وجود ندارد، ترجیح داده می شود.

در این روش، امدادگر کمی خم شده و مچ پای مصدوم را محکم می گیرد و با تکیه قرار دادن پشت و استفاده از وزن بدن، مصدوم را به آرامی روی زمین جابه جا می کند.

امدادگر باید زمانی از این روش استفاده کند که آسیب واضح اندام تحتانی وجود داشته باشد.

در این حالت، امدادگر باید کمی خم شده و دست های مصدوم را بالای سرش قرار دهد، سپس آرنج مصدوم را محکم بگیرد. آرنج ها باید محکم کنار سر مصدوم قرار گیرند به طوری سر را حمایت کرده و از جابه جایی آن، هنگام کشیده شدن روی زمین جلوگیری کند. اگر نگه داشتن بازوها کنار سر غیر ممکن است، امدادگر باید مچ دست را بگیرد. در این حالت امدادگر کمی خم شده و مچ دست مصدوم را محکم می گیرد و با تکیه قرار دادن پشت و استفاده از وزن بدن، مصدوم را به آرامی روی زمین جابه جا می کند.

اگر مصدوم دچار صدمات متعدد است، کشیدن لباس بیمار می تواند روش بهتری برای جلوگیری از کشش مستقیم بدن باشد. این روش خطر دیگری دارد زیرا در این حالت ممکن است لباس مصدوم به طور ناگهانی پاره شده و یک فشار ناگهانی (اثر شلاقی) در مصدوم ایجاد کند. در صورت امکان همیشه بهتر است برای کاهش خطرات ناشی از جابه جایی مصدوم، از روش های تماسی بدن استفاده کنید که در بالا توضیح داده شد.

این روش زمانی باید استفاده شود که مصدوم لباس مناسبی به تن داشته باشد (برای مثال ژاکت یا کت) که تحمل وزنش را داشته باشد. برای استفاده از روش کشیدن لباس، امدادگر باید لباس مصدوم را محکم چنگ بزند، سپس خم شده و با تکیه قرار دادن پشت، مصدوم را از قسمت زیر بغل محکم گرفته و روی زمین بکشد.

این روش تنها زمانی ایمن و مطمئن است که یک پتوی محکم با اندازه مناسب برای حمایت از کل بدن مصدوم داشته باشیم و حداقل شش نفر حاضر باشند. این روش برای شرایط اورژانس تهدید کننده مناسب نیست، اما در یک ناحیه دور افتاده که رسیدن پرسنل آموزش دیده طول می کشد، می تواند مفید باشد. هم چنین برای کمک به انتقال بیمار یا مصدوم در شرایط آب و هوایی سخت، مناسب است.

ابتدا باید پتو را از سمت طول بچرخانید و تقریبا تا نصف پتو، لوله کنید. سپس سمت لوله شده را کنار مصدوم قرار دهید. مطمئن شوید که اندازه پتو برای محافظت از سر و پاهای مصدوم مناسب است. سپس سه نفر در کنار مصدوم در طرف مقابل زانو زده و با استفاده از روش غلتاندن که در آن سر، گردن، ستون فقرات، لگن و پاهای مصدوم در یک خط مستقیم نگه داشته می شود، مصدوم را با هماهنگی کسی که سر و گردنش را حمایت می کند، به سمت خودشان برگردانند. در این حالت، قسمت لوله شده پتو نزدیک به ستون فقرات مصدوم قرار می گیرد. سپس به آرامی پشت مصدوم را به روی زمین برگردانید.

در این حالت مصدوم روی پتو قرار گرفته و شما می توانید از سمت دیگر، بقیه پتو را لوله کنید به طوری که مصدوم در وسط دو قسمت لوله شده پتو قرار گیرد. برای جلوگیری از حرکت مصدوم، تا حد امکان پتوی لوله شده را به بدن مصدوم نزدیک کنید. سه نفر دیگر نیز در طرف دیگر پتو و مصدوم قرار می گیرند. نفر اول در هر طرف باید پتوی لوله شده را طوری بگیرد که یک دست نزدیک گوش و دست دیگرش نزدیک شانه مصدوم باشد.

نفر دوم در هر طرف پتو، باید با یک دست، نزدیک به وسط قفسه سینه و با دست دیگر نزدیک لگن مصدوم را بگیرد. نفر سوم نیز در هر طرف پتو باید با یک دست، ران مصدوم و با دست دیگر پایش را بگیرد.

سپس زمانی که پرسنل اورژانس رسیدند، باید در حالی که پتو را کاملاً محکم گرفته اید، همگی باهم و در یک زمان و با فرمان مسئول گروه، مصدوم را به آرامی بلند کنید.

سپس مصدوم را به محل تعیین شده حرکت دهید. بسیار مهم است تا هماهنگ باهم حرکت کنید تا جابه جایی مصدوم به حداقل ممکن کاهش یابد. هنگامی که به محل مورد نظر رسیدید، باز با فرمان مسئول گروه و هماهنگ باهم، به آرامی و با دقت مصدوم را پایین بیاورید.

گاهی ممکن است  مصدوم، گیر کرده باشد و برای نجات و انجام اقدامات و کمک های اولیه، به کمک پرسنل اورژانس نیاز داشته باشد؛ برای مثال:

اگر فردی که در ماشین گیر کرده، به یک تیم امداد و نجات با تجهیزات هیدرولیک نیاز است.

اگر فردی که در محل کار، در فضایی بسته گیر کرده باشد، به کمک افراد «دارای مجوز ورود به فضای بسته» نیاز است.

امدادگر می تواند اقدامات متعددی برای حفظ جان مصدوم (تا زمان نجات کامل مصدوم) انجام دهد. امدادگر باید سعی کند روش های ارزیابی و مدیریت استاندارد را اجرا کند. در زیر به نمونه هایی از این موارد اشاره شده است.

در صورت بیهوش بودن مصدوم در داخل خودرو، راه هوایی او را در همان وضعی که پیدا کرده اید، تمیز و باز کنید. اگر مصدوم در خودرو با بسته بودن کمربند ایمنی به حالت نشسته قرار دارد، برای ثابت نگه داشتن مصدوم کمربند ایمنی را باز نکنید.

برای حمایت از فک، مانور سر عقب – چانه بالا را اجرا کنید و در حالی که با اجرای این روش، راه هوایی مصدوم را تمیز و باز می کنید، سر او را نیز حمایت کنید. سر مصدوم را از پشت یا از طریق پنجره های بغل حمایت کنید.

اگر مصدوم خونریزی دارد و گذاشتن پانسمان فشاری و بانداژ محل خونریزی ممکن نیست، تا رسیدن نیروهای اورژانس ۱۱۵، امدادگر باید پدهایی را در محل قرار داده و با دست فشار دهد.

در شرایط اورژانسی در نواحی ایزوله یا دور افتاده، چالش های ویژه ای برای امدادگر وجود دارد؛ اگرچه بسیار نادر است که افراد درگیر، دسترسی به تلفن یا موبایل نداشته باشند. هنگامی که مردم در مناطق دور افتاده کار می کنند (برای مثال نقشه برداران یا مهندسین معدن) دستور العمل های کلی برای مدیریت شرایط اورژانسی وجود دارد که (باید از قبل مدنظر کارفرمایان باشند) عبارت اند از:

* استراتژی های ارتباطی برای خبر دادن به نزدیک ترین محل کمک رسانی

* تدارک یک کیت پزشکی، شامل طیف وسیعی از داروها و تجهیزات برای کمک های اولیه

* در مواقع اورژانسی تنها لازم است با نزدیک ترین مرکز امداد و اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.

ما در نمایشگاه مجازی باماHSE، با هدف ارتقای فرهنگ ایمنی، کاهش حوادث و اثرات سوء آنها مجموعه ای از دوره های آموزشی غالباً رایگان در حیطه های مختلف HSE، ایمنی، آتشنشانی، مدیریت بحران، امداد و نجات، کمک های اولیه، اقدامات پایه حفظ حیات (BLS)، کمک های اولیه در سوختگی ها، کاهش حوادث ترافیکی، تجهیزات نجات در حوادث جاده ای و ترافیکی و … را برگزار و فیلم بسیاری از این دوره ها نیز رایگان جهت ارتقای سواد سلامت و ایمنی مردم عزیزمان، در نمایشگاه مجازی باماHSE بصورت رایگان در دسترس عموم است. امیدواریم این دوره های آموزشی رایگان و فیلم های رایگان آنها که با لطف و همراهی متخصصین خیرخواه و نیک اندیش حوزه ایمنی، آتشنشانی، اورژانس، هلال احمر و … برگزار گردیده، بتواند در کاهش حوادث و اثرات آنها سودمند باشد. در پایان خواهشمندیم ضمن ارسال نظرات ارزشمند خود ما را یاری و چنانچه در هر یک از حیطه های ایمنی، امداد، اورژانس، کمک های اولیه، HSE تخصص و تجربه دارید، در دوره های آموزشی آینده نمایشگاه مجازی باماHSE به عنوان مدرس دوره آموزشی در خدمتتان باشیم.