همانطور که همیشه گفته ایم استفاده از وسایل حفاظت فردی آخرین راه کنترلی می باشد اما گاهی اوقات در کنار کنترل فنی مهندسی و کنترل مدیریتی می توان برای ایجاد ایمنی بیشتر از وسایل حفاظت فردی مناسب استفاده کرد. باید این را بدانیم که انتخاب نادرست وسایل حفاظت ایمنی و عدم آموزش نه تنها سودمند نمی باشد که گاهی اوقات ممکن است باعث ایجاد مخاطرات هم شود. به عنوان مثال در صورت تمیز نگه نداشتن گوشی های ایمنی و استفاده مداوم از گوشی های آلوده میتواند باعث ایجاد بیماری های عفونی در گوش شود.
ماده ۹۱ قانون کار: کارفرمایان و مسئولان کلیه واحدهای موضوع ماده ۸۵ این قانون مکلف هستند بر اساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تامین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده و چگونگی کاربرد وسایل فوق‌الذکر را به آنان بیاموزند و در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت نمایند. افراد مذکور نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل حفاظتی و بهداشتی فردی و اجرای دستورالعمل‌های مربوطه کارگاه می‌باشند.
در ادامه این مطلب قرار است ابتدا به انواع گوشی های ایمنی موجود در بازار بپردازیم و سپس به شما بیاموزیم که چگونه با توجه به محیط کاری یک محافظ گوش مناسب برای کارگران صنعت خود انتخاب کنید.
انواع گوشی ایمنی و کاربرد های آن ها
۱- گوشی ایمنی ایرماف Ear muff
گوشی ایمنی ایرماف برای کنترل انتقال صدا از راه هوایی به گوش به کار می رود. قدرت کاهندگی ایرماف ها در فرکانسهای بالاتر از ۵۰۰ هرتز بیشتر از فرکانسهای پایینتر می باشد. در صورت وچود موی بلند، سربند و یا عینک اثر نامطلوبی بر روی کنترل صدای زیان آور می گذارند. بالشتکهای گوشی لازم است هر سال و یا حداکثر هر دو سال تعویض گردند.
۲- گوشی ایمنی ایرپلاگ Ear plug
گوشی ایمنی ایرپلاگ در محیط های کاری بسیار گرم مانند کوره ها کاربرد دارند اما به دلیل قابل دید نبودن، تشخیص افرادی که از گوشی استفاده نمی کنند مشکل می باشد. ایرپلاگ ها در دو نوع قابل استفاده مجدد و یکبار مصرف تولید می شود. گوشی ایمنی ایرپلاگ قابل استفاده مجدد یا چند بار مصرف، از جنس سیلیکون یا پلاستیک نرم می باشد. گوشی ایمنی ایرپلاگ یکبار مصرف، از مواد معدنی نرم یا فیبرهای طبیعی ساخته میشوند. عملکرد ایرپلاگها به میزان قرارگیری در گوش و نگهداری صحیح از آنها بستگی دارد. برای اطمینان از قرارگیری کامل در گوش میتوان برای هر نیروی کار یک گوشی ایمنی ایرپلاگ به اندازه قالب گوش او ساخت که custom molded نامیده می شوند اما باید توجه داشت که بعد از ساخت، باید عملکرد آنها را از نظر کاهندگی صدا مورد بررسی قرار گیرد.
۳- محافظ گوش توام
در محیط های کاری که صداهای بالاتر از ۱۰۵ دسی بل دارند، کاربرد دارد. در این گونه مواقع به طور همزمان از گوشی ایمنی ایرماف وگوشی ایمنی ایرپلاگ استفاده میشود. استفاده از این روش می تواند برای نیروی کار آزاردهنده باشد اما در کوتاه مدت می تواند نتایج مطلوب تری را به دنبال داشته باشد.
۴- کلاه محافظ گوش
از کلاه محافظ گوش جهت حفاظت از سر در برابر صدمات مکانیکی و امواج صوتی و همچنین کنترل انتقال صوت از راه جمجمه به گوش داخلی استفاده می شود. خلبان ها از کلاه محافظ گوش همراه با سیستم دفاع صوتی تعبیه شده در آن استفاده می کنند.
نحوه انتخاب گوشی ایمنی
تشخیص قطعی کارایی محافظ گوش از نظر افت انتقال فقط با تست فنی میسر است. در غیر این صورت استاندارد بودن و داشتن جدول یا نمودار مشخصات فنی ضروری است. باید توجه داشت که بهترین کارایی یک گوشی ایمنی در کاهش تراز کلی صدا کمتر از نصف دسی بل افت انتقال کلی صدا برآورد میشود. به عنوان مثال اگر بهترین کارایی یک گوشی ایمنی در فرکانس ۴۰۰۰ هرتز و برابر ۳۸ دسی بل باشد، بنابراین برای این گوشی ایمنی افت انتقال کلی در این فرکانس برابر ۱۹ دسی بل می باشد.
چگونه مناسب ترین گوشی ایمنی کار خود را انتخاب کنیم؟
فرض کنید شما میخواهید برای کارکنان شرکت خود یک گوشی ایمنی سفارش دهید اولین قدم انجام آنالیز فرکانسی میباشد. اما چرا؟ در ادامه پاسخ آن را خواهید فهمید.
قدم دوم انتخاب نوع گوشی است. درصورتی که محیط کار شما از آن دسته محیط هایی است که دارای گرمای بسیار بالا و تنش حرارتی می باشد، پیشنهاد ما این است که از گوشی ایمنی ایرپلاگ استفاده کنید. تا از بهانه جوییهای کارگرانتان مبنی بر گرم بودن محیط جلوگیری کنید علاوه بر آن، این نوع گوشیها مقرون به صرفه تر نیز می باشند. اما اگر محیط کار شما از دمای پایینتری برخوردار است و یا کارگران در فضاهای باز کار می کنند (خصوصاً در مناطق سردسیر و یا در فصلهای سرد سال) و بعد از آنالیز فرکانسی متوجه شدید که بیشتر در فرکانسهای بالاتر از ۵۰۰ هرتز افزایش تراز فشار صوت دارید، بهتر است از گوشی ایمنی ایرماف استفاده کنید.
۲۰ مدل از گوشی های ایمنی مورد تأیید مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار (ویرایش شهریور ۱۴۰۰)
تهیه کنندگان:
مهندس سحر باقری، کارشناس ارشد بهداشت حرفه ای
مهندس محیاسادات دشتی، دانشجوی مدیریت HSE
منابع: کتاب صدا و ارتعاش در صنعت و محیط کار، تألیف دکتر رستم گل محمدی