عنوان دوره آموزشی: اصول طراحی و اجرای سیستم های اعلام حریق

جناب آقای مهندس محمد قربانی مقدم

مدیر واحد فنی شرکت ایمن حریق پایدار، کارشناس برق و الکترونیک، مشاور و طراح سیستم های اعلام حریق

نحوه برگزاری: آنلاین

حضور در دوره آموزشی برای عموم رایگان

اعطای گواهینامه معتبر رایگان به دانشجویان طرح مهارت افزایی (طرح کاد پلاس(

هزینه دریافت گواهی نامه معتبر برای سایر شرکت کنندگان در دوره آموزشی (100هزار تومان(

گواهی پایان دوره: گواهی پایان دوره توسط شرکت آتی سلامت محیط و کار پویا اعطا می گردد. این شرکت دارای مجوز آموزشی از مرکز تحقیقات وزارت کار و سازمان فنی و حرفه ای کشور می باشد.

با عنایت به وبینار فوق، مطلب زیر می تواند برای شما مفید باشد.

آشنایی با اصول و مبانی حریق

• اهداف‌ اصلي‌از‌ وضع‌مقررات‌ ايمنی حریق: حفاظت‌از‌ جان‌افراد، حفاظت‌ از‌ اشياء‌ و‌ اموال، تداوم‌ بهره‌برداری از‌ ساختمان‌و‌سيستم‌ها.
• احتراق: یک واکنش شیمیائی است که در آن یك ماده قابل احتراق با یك عامل احتراق (اكسید كننده) تركیب شده و نور و حرارت تولید می گردد.
• مثلث حریق: مثلث حریق یک مفهوم ساده است رفتار حریق را  با سه عنصر ضروری برای شروع و ادامه سوختن را توضیح می دهد. سوخت، گرما و اکسیژن. این سه عنصر باید به نسبت مناسب وجود داشته باشند تا حریق  شعله ور شود و خود را حفظ کند.
• طبقه بندی حریق از نظر NFPA:
  1. طبقه A: حریق ناشی از مواد معمولی جامد از قبيل چوب، پارچه، كاغذ و بسياري از پلاستيك ها.
  2. طبقه B: حریق ناشی از مايعات قابل اشتعال مانند روغن ها، گريس ها، قيرها، رنگ هاي روغنی، لاك الكل و گازهای قابل اشتعال.
  3. طبقه C؛ حریق ناشی از الکتریسیته و وسایل برقی.
  4. طبقهD: حریق فلزات قابل اشتعال مانند ليتيم، پتاسيم، سديم، منيزيم و زيركونيم.
• نقطه شعله زنی (FLASH POINT): درجه حرارتی است که در آن جسم بخارات کافی جهت تشکیل یک مخلوط قابل اشتعال با هوا در سطح خود تولید ودر صورت وجود منبع شعله زنه برای یک لحظه شعله موقت ایجاد شده ولی ادامه وگسترش نخواهد یافت.(نقطه شعله زنی فقط برای مایعات و جامداتی که قابلیت تصعید(مانند ید) دارند، تعریف می شود)
• نقطه آتش(FIRE POINT ): پائین ترین درجه حرارتی است که یک سوخت توان تولید بخارات کافی جهت اشتعال و ادامه اشتعال را داشته باشد گویند.
• درجه حرارت خود بخود سوزی (SPONTANEOUS IGNITION ): پائین ترین درجه حرارتی است که در آن ماده بدون حضور منبع شعله زنه به خودی خود مشتعل می گردد،مانند انبار های علوفه تازه و زغال
• روش هاي مختلف اطفای حریق:‌
  1. جداسازی ماده سوختی از حریق(Starvation)
  2. خفه کردن حریق(Smothering)
  3. سرد کردن(Cooling)

سیستم های اعلام حریق

سیستم های کشف و اعلام حریق نقش مهمی در شناسایی و هشدار به افراد در مورد وجود آتش دارد. این سیستم ها برای کشف علائم اولیه آتش سوزی مانند دود، شعله، گاز و گرما طراحی شده اند و بلافاصله ساکنان ساختمان یا محل را مطلع می کنند. این سیستم‌ها با ارائه هشدار اولیه، افراد را قادر می‌سازند تا از خطر دور شوند و امکان واکنش سریع خدمات آتشنشانی را فراهم کنند.

ویژگی های یک سیستم اعلام حریق

• مطابقت با کدها و استانداردها: اولین و مهمترین اصل در طراحی و اجرای سیستم های اعلام حریق، رعایت کدها و استانداردهای مربوطه است. این کدها و استانداردها، مانند کدهای انجمن ملی حفاظت از حریق آمریکا(NFPA)  دستورالعمل هایی را برای طراحی، نصب و نگهداری سیستم های اعلام حریق ارائه می کنند. رعایت این کدها و استانداردها برای اطمینان از اینکه سیستم اعلام حریق الزامات ایمنی لازم را برآورده می کند و در صورت بروز آتش سوزی به طور موثر عمل می کند، ضروری است.
• تناسب با خطر موجود: قبل از طراحی سیستم اعلام حریق، ارزیابی ریسک کامل ساختمان یا تاسیسات باید انجام شود. این ارزیابی به شناسایی خطرات احتمالی آتش سوزی، ویژگی های ساکنین، طرح ساختمان و سایر عواملی که می توانند بر طراحی و اجرای سیستم اعلام حریق تأثیر بگذارند کمک می کند. درک خطرات خاص مرتبط با ساختمان امکان سفارشی سازی سیستم اعلام حریق را برای مقابله موثر با این خطرات فراهم می کند.
• کشف زودهنگام: کشف زودهنگام آتش سوزی برای به حداقل رساندن آسیب احتمالی و اطمینان از ایمنی افراد حیاتی است. 
• قابلیت اطمینان: قابلیت اطمینان یک اصل اساسی در طراحی و اجرای سیستم های اعلام حریق است. سیستم باید با اجزای قابل اعتمادی طراحی شود که بتواند به طور دقیق یک رویداد آتش سوزی را کشف کرده و سیگنال خطر بدهد. علاوه بر این، تعمیر و نگهداری منظم و آزمایش سیستم برای اطمینان از قابلیت اطمینان مداوم آن ضروری است.
• اطلاع رسانی و ارتباط: سیستم اعلام حریق علاوه بر کشف آتش سوزی، باید به طور موثر ساکنان ساختمان و امدادگران را از وضعیت اضطراری مطلع کند. این شامل استفاده از آلارم های صوتی، نشانگرهای بصری و وسایل ارتباطی برای هشدار به ساکنان برای تخلیه ایمن ساختمان است. 
• یکپارچه سازی با سیستم های ساختمان: طراحی یک سیستم اعلام حریق باید ادغام آن با سایر سیستم های ساختمان مانند سیستم های تهویه، کنترل دسترسی و آسانسورها را در نظر بگیرد. یکپارچه‌سازی پاسخ‌های هماهنگ را در صورت آتش‌سوزی، مانند خاموش کردن سیستم‌های تهویه برای جلوگیری از انتشار دود یا کنترل عملیات آسانسور برای تسهیل تخلیه امن، امکان‌پذیر می‌سازد. ادغام یکپارچه با سایر سیستم های ساختمانی، کارایی کلی سیستم اعلام حریق را افزایش می دهد.

انواع سیستم های اعلام حریق

اساس کار سیستم های اعلام حریق، آشکارسازها(Detectors) هستند. نوع آشکارسازها باید بر اساس نوع مواد قابل اشتعال و ویژگی های محل انجام می شود. به طور کلی آشکارسازها به انواع ذیل طبقه بندی می شوند:

1. آشکارسازهای گرما: این نوع از آشکارساز دارای سه زیرمجموعه است:
   • آشکارساز گرمای ثابت: زمانیکه دمای محیط به دمای مشخصی می رسد، فعال می شوند و به دلیل داشتن تأخیر زمانی برای حریق های سریع مناسب نیستند. این دسته از آشکارسازها در سه نوع رشته فلزی، دو سیم موازی و دیسک مقعری بی متال ارائه شده اند و فقط نوع آخر دارای قابلیت استفاده مجدد است.
   • آشکارساز حرارت متغیر: افزایش سریع دما(۱۲ فارنهایت بر دقیقه) موجب فعال شدن می شود.
   • آشکارساز جبرانی: مانند آشکارساز گرمای ثابت عمل می کند ولی دارای تأخیر زمانی کمتر است.
2. آشکارساز دود: این نوع آشکار ساز دارای دو زیر مجموعه است:
   • آشکارساز یونیزه: حاوی مواد رادیواکتیو ضعیفی هستند که هوای اطراف سنسور الکتریکی را یونیزه کرده و یک جریان الکتریکی ایجاد می کند. حضور دود باعث ایجاد تغییر در جریان شده و آشکارساز فعال می شود. آشکارساز یونیزه برای کشف حریق ناشی از چوب و کاغذ مناسب است.
   • آشکارساز فوتوالکتریسیته: بر اساس منبع نور و گیرنده نور کار می کند و زمانیکه دود در مسیر نور قرار می گیرد، آشکارساز فعال می شود.
3. آشکارساز شعله: این نوع آشکارساز دارای سه زیر مجموعه است:
   • آشکارساز نور مرئی: به علت حساسیت به نور طبیعی امکان بروز خطا وجود دارد.
   • آشکارساز مادون قرمز: برای انبار های مسقف و روباز مناسب است.
   • آشکارساز فرابنفش: برای مخازن سوخت، چاه نفت و انبار اتاقک اسپری مناسب است.
4. آشکار ساز گازی: این نوع از آشکارساز ها وجود نوع خاصی از گاز ناشی از حریق را تشخیص می دهند.

خلاصه ای از سیستم های اعلام حریق

طراحی و اجرای سیستم های اعلام حریق بر اساس اصول اساسی هدایت می شود که ایمنی، قابلیت اطمینان و اثربخشی را در اولویت قرار می دهد. با رعایت این اصول و در نظر گرفتن الزامات خاص ساختمان یا تأسیسات، می توان یک سیستم اعلام حریق بهینه طراحی و اجرا کرد تا در صورت بروز آتش سوزی، کشف زودهنگام و هشدارهای به موقع ارائه شود. رعایت کدها و استانداردها، ارزیابی ریسک، کشف زودهنگام، قابلیت اطمینان، اطلاع رسانی و ارتباط و ادغام با سیستم های ساختمانی همه ملاحظات ضروری در ایجاد یک سیستم جامع است.

آتش خدمتكار خوبي است اما ارباب بدی است

توصیه می شود از وبینارهای مربوط به ایمنی و آتش نشانی دیدن فرمایید.

"شرکت فناور آتی سلامت محیط کار و پویا، دارای مجوز برگزاری دوره های آموزشی از مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان فنی و حرفه ای کشور،مجوز کانون تبلیغات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجوز فناوری تحت حمایت پارک علم و فناوری یزد می باشد."