عنوان دوره آموزشی: شناسایی مخاطرات با روش HAZID و HAZOP

شناسایی مخاطرات با روش HAZID و HAZOP

جناب آقای مهندس محمد مهدی سالمی

دانشجوی دکترای HSE، مدرس دانشگاه آزاد، مدیر HSE شرکت کشت و صنعت تخته فشرده پاک چوب

حضور در دوره آموزشی برای عموم رایگان

اعطای گواهینامه معتبر رایگان به دانشجویان طرح مهارت افزایی (طرح کاد پلاس)

هزینه دریافت گواهی نامه معتبر برای سایر شرکت کنندگان در دوره آموزشی آنلاین (100 هزار تومان)

گواهی پایان دوره: گواهی پایان دوره توسط شرکت آتی سلامت محیط و کار پویا اعطا می گردد. این شرکت دارای مجوز آموزشی از مرکز تحقیقات وزارت کار و سازمان فنی و حرفه ای کشور می باشد.

با عنایت به وبینار فوق، مطلب زیر می تواند برای شما مفید باشد.

شناسایی خطر با روش HAZID

هنگامی که نوبت به اطمینان از ایمنی و یکپارچگی هر پروژه می رسد، شناسایی خطرات یک گام حیاتی است. یکی از روش هایی که به طور گسترده در صنایع مختلف برای این منظور استفاده می شود، شناسایی خطر HAZID است. HAZID یک تکنیک سیستماتیک و ساختار یافته است که برای شناسایی خطرات احتمالی و پیامدهای مرتبط با آنها در یک پروژه، عملیات یا سیستم به کار می رود.

محتوای آموزشی مرتبط: وبینارها و کارگاه های آموزشی ایمنی و آتش نشانی

روش HAZID شامل گرد هم آوردن یک تیم از کارشناسان چند رشته ای برای بررسی سیستماتیک پروژه یا سیستم در دست است. این کارشناسان ممکن است شامل مهندسان، متخصصان ایمنی، پرسنل عملیات و سایر ذینفعان مرتبط باشند. سپس تیم بررسی کاملی از پروژه یا سیستم انجام می دهد تا هرگونه خطر بالقوه ای را که می تواند برای پرسنل، محیط زیست یا خود پروژه ایجاد خطر کند، شناسایی کند.

در طول فرآیند HAZID، تیم طیف گسترده ای از خطرات بالقوه را در نظر می گیرد، از جمله:

  1. خطرات مربوط به فرآیند: این خطرات ممکن است شامل خطرات مرتبط با استفاده از مواد شیمیایی خاص، سیستم های فشار بالا، یا سایر فعالیت های مرتبط با فرآیند باشد.
  2. خطرات عملیاتی: این خطرات ممکن است شامل خطرات مرتبط با عملیات تجهیزات، فعالیت های تعمیر و نگهداری و عوامل انسانی باشد.
  3. خطرات زیست محیطی: این خطرات ممکن است شامل خطراتی برای محیط اطراف باشد، مانند آلودگی، انتشار گازهای گلخانه ای یا سایر اثرات زیست محیطی.
  4. خطرات خارجی: این خطرات ممکن است شامل خطرات ناشی از منابع خارجی، مانند بلایای طبیعی، فعالیت های همسایه، یا عوامل ژئوپلیتیکی باشد.
  5. خطرات سازمانی: این خطرات ممکن است شامل خطرات مربوط به فرهنگ سازمانی، خرابی ارتباطات، یا محدودیت منابع باشد.

با در نظر گرفتن این خطرات و سایر خطرات احتمالی، تیم HAZID می تواند به طور سیستماتیک هر خطر را همراه با خطرات مرتبط با آن شناسایی و مستند کند. این فرآیند به درک جامعی از تهدیدات بالقوه ای که ممکن است در پروژه یا سیستم وجود داشته باشد اجازه می دهد.

پس از شناسایی خطرات، گام بعدی ارزیابی خطرات مرتبط است. این شامل ارزیابی احتمال وقوع هر خطر و پیامدهای احتمالی در صورت وقوع آن است. تیم ممکن است از ابزارها و تکنیک های مختلفی برای تعیین کمیت و اولویت بندی ریسک های شناسایی شده استفاده کند، مانند ماتریس های ریسک، تجزیه و تحلیل درخت خطا یا سایر روش های ارزیابی ریسک.

پس از ارزیابی ریسک، تیم HAZID می تواند اقدامات مناسب کاهش خطر را توسعه داده و توصیه کند. این اقدامات ممکن است شامل تغییرات طراحی، کنترل‌های رویه‌ای، موانع ایمنی، طرح‌های واکنش اضطراری یا سایر اقدامات با هدف کاهش احتمال و پیامدهای خطرات شناسایی‌شده باشد.

توجه به این نکته مهم است که فرآیند HAZID یک رویداد یکباره نیست. همانطور که پروژه ها تکامل می یابند و اطلاعات جدید در دسترس قرار می گیرد، بازبینی و به روز رسانی شناسایی خطر و ارزیابی ریسک به طور منظم ضروری است. این تضمین می کند که هر گونه خطر جدید شناسایی شده و اقدامات کاهش خطر موجود موثر باقی می مانند.

شناسایی خطر با روش HAZOP

در زمینه ایمنی فرآیند، شناسایی خطر گامی حیاتی در تضمین عملکرد ایمن تاسیسات صنعتی است. یکی از روش‌های پرکاربرد برای شناسایی خطر، روش مطالعه خطر و عملکرد (HAZOP)است. این رویکرد سیستماتیک و ساختار یافته برای شناسایی خطرات بالقوه و مشکلات عملکرد در یک سیستم فرآیندی طراحی شده است.

روش HAZOP شامل تیمی از کارشناسان چند رشته ای است که به طور سیستماتیک طراحی فرآیند و رویه های عملیاتی را برای شناسایی انحرافات از شرایط طراحی مورد نظر که می تواند منجر به موقعیت های خطرناک شود، بررسی و تجزیه و تحلیل می کند. این تیم معمولاً شامل مهندسان فرآیند، مهندسان ابزار، پرسنل عملیات و متخصصان ایمنی و غیره است.

مطالعه HAZOP معمولاً در یک سری جلسات انجام می‌شود که هر جلسه بر بخش یا گره خاصی از سیستم فرآیند متمرکز است. این تیم به طور سیستماتیک هر بخش از فرآیند را با در نظر گرفتن انحرافات بالقوه مختلف مانند فشار بیش از حد، دمای بیش از حد، از دست دادن مهار و سایر شرایط عملیاتی غیرعادی بررسی می‌کند. برای هر انحراف، تیم پیامدهای بالقوه، علل، اقدامات حفاظتی و توصیه‌هایی را برای کاهش خطر در نظر می‌گیرد.

در طول مطالعه HAZOP، تیم از مجموعه ای ساختار یافته از کلمات راهنما برای بررسی سیستماتیک و کامل انحرافات احتمالی از هدف طراحی استفاده می کند. این کلمات راهنما شامل عبارات رایجی مانند "نه"، "بیشتر"، "کمتر"، "همچنین"، "بخشی از"، "معکوس" و "غیر از" در میان دیگران است. با اعمال این کلمات راهنما برای پارامترهای مختلف فرآیند مانند جریان، دما، فشار و ترکیب، تیم می تواند به طور سیستماتیک انحرافات بالقوه و خطرات مرتبط با آنها را شناسایی کند.

یکی از مزایای کلیدی روش HAZOP توانایی آن در کشف خطرات بالقوه است که ممکن است بلافاصله در طول یک بررسی فرآیند سنتی آشکار نباشد. با در نظر گرفتن سیستماتیک انحراف از شرایط طراحی مورد نظر، مطالعه HAZOP به کشف سناریوهای بالقوه ای که می تواند منجر به حوادث ایمنی فرآیند شود کمک می کند. این رویکرد پیشگیرانه برای شناسایی خطر برای جلوگیری از حوادث و اطمینان از عملکرد ایمن تاسیسات فرآیند ضروری است.

روش HAZOP علاوه بر شناسایی خطرات بالقوه، به شناسایی مسائل مربوط به عملکرد که می تواند بر عملکرد قابل اعتماد و کارآمد سیستم فرآیند تأثیر بگذارد نیز کمک می کند. مطالعه HAZOP با در نظر گرفتن انحرافاتی که می تواند بر عملکرد سیستم تأثیر بگذارد کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که فرآیند به گونه ای طراحی و اجرا می شود که هم ایمنی و هم بهره وری را حفظ کند.

پس از تکمیل مطالعه HAZOP، تیم گزارش جامعی تهیه می کند که خطرات شناسایی شده، پیامدهای بالقوه آنها و توصیه هایی برای کاهش خطرات مرتبط را مستند می کند. این گزارش به عنوان یک منبع ارزشمند برای مدیریت ایمنی فرآیند عمل می کند، که نقشه راه را برای رسیدگی به خطرات احتمالی و بهبود ایمنی کلی سیستم فرآیند ارائه می کند.

توجه به این نکته مهم است که روش HAZOP تنها یک ابزار در مجموعه ابزار گسترده‌تر مدیریت ایمنی فرآیند است. در حالی که این یک روش قدرتمند و موثر برای شناسایی خطر است، باید با تکنیک های دیگری مانند تجزیه و تحلیل لایه حفاظت (LOPA)، تجزیه و تحلیل درخت خطا (FTA) و تجزیه و تحلیل خطر فرآیند (PHA)تکمیل شود تا درک جامعی از فرآیند ارائه شود.

خلاصه ای از HAZOP و HAZID

شناسایی خطر با روش HAZOP و HAZID یک گام مهم در تضمین عملکرد ایمن تاسیسات صنعتی است. با بررسی سیستماتیک طراحی فرآیند و رویه‌های عملیاتی، تیم‌های چند رشته‌ای می‌توانند خطرات بالقوه و مسائل عملکردی را که می‌توانند بر ایمنی فرآیند تأثیر بگذارند، شناسایی کنند. رویکرد ساختاریافته روش HAZOP و HAZID به کشف سناریوهای بالقوه ای که ممکن است بلافاصله آشکار نباشند کمک می کند و بینش های ارزشمندی را برای بهبود ایمنی و قابلیت اطمینان فرآیند ارائه می دهد.

 

"شرکت فناور آتی سلامت محیط کار و پویا، دارای مجوز برگزاری دوره های آموزشی از مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان فنی و حرفه ای کشور،مجوز کانون تبلیغات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجوز فناوری تحت حمایت پارک علم و فناوری یزد می باشد."

نظرات و پیشنهادات