عنوان دوره آموزشی: مبانی و اصول طراحی سیستم های اطفاء حریق و مدیریت دود در ساختمان ها

دکتر داریوش فرجی

طراح، مدرس و مولف در حوزه تاسیسات مکانیکی

مهندس سپهر وفایی

کارشناس ارشد ایمنی و آتش نشانی شرکت مهندسی و توسعه نفت

نحوه برگزاری:آنلاین

اعطای گواهینامه معتبر رایگان به دانشجویان طرح مهارت افزایی (طرح کاد پلاس)

هزینه دریافت گواهی نامه معتبر برای سایر شرکت کنندگان در دوره آموزشی آنلاین (115 هزار تومان)

گواهی پایان دوره: گواهی پایان دوره توسط شرکت آتی سلامت محیط و کار پویا اعطا می گردد. این شرکت دارای مجوز آموزشی از مرکز تحقیقات وزارت کار و سازمان فنی و حرفه ای کشور می باشد.

با عنایت به وبینار فوق، مطلب زیر می تواند برای شما مفید باشد.

برای آشنایی با کسب و کارها و اشخاص فعال در حوزه ایمنی ساختمان کلیک کنید.

آشنایی با مبانی و اصول طراحی سیستم اطفاء حریق

در حوزه ایمنی ساختمان و آمادگی در شرایط اضطراری، طراحی سیستم های اطفاء حریق نقشی محوری دارد. خواه این یک ساختمان مسکونی، مجتمع تجاری یا تاسیسات صنعتی باشد، حفاظت از جان و اموال در برابر اثرات مخرب آتش سوزی بسیار مهم است. در ادامه به اصول اصلی که طراحی سیستم های اطفاء حریق موثر را هدایت می کند، می پردازیم.

1. رفتار شناسی حریق: قبل از فرو رفتن در جزئیات طراحی، درک دینامیک آتش بسیار مهم است. آتش یک واکنش شیمیایی است که شامل سوخت، اکسیژن و گرما (مثلث آتش) است. حذف هر یک از این عناصر می تواند آتش را خاموش کند. درک جامع از چگونگی شروع، گسترش و کنترل آتش سوزی برای طراحی یک سیستم اطفای حریق ضروری است.
2. انواع سیستم های اطفاء حریق: انواع مختلفی از سیستم های اطفاء حریق وجود دارد که هر کدام برای کاربردها و انواع خاصی از آتش سوزی طراحی شده اند:

• • سیستم های مبتنی بر آب: این سیستم ها شامل سیستم های اسپرینکلر است که بیشتر در ساختمان های مسکونی و تجاری رایج است. آنها در برابر آتش های کلاس A (مواد قابل احتراق معمولی مانند چوب و کاغذ) موثر هستند.
  • سیستم های فوم: عمدتاً در مناطقی با مایعات قابل اشتعال (آتش های کلاس B) استفاده می شود، سیستم های فوم با ایجاد مانعی بین سوخت و اکسیژن کار می کنند.
  • سیستم های گاز: مانند سیستم های CO2 یا گاز بی اثر، در محیط هایی که باید از آسیب آب جلوگیری شود، مانند مراکز داده یا اتاق های برق استفاده می شود.
  • سیستم های شیمیایی خشک: مناسب برای انواع کلاس های آتش سوزی، اینها اغلب در محیط های صنعتی یافت می شوند.
  • سیستم های شیمیایی مرطوب: به طور خاص برای آتش سوزی آشپزخانه شامل روغن و چربی (آتش سوزی کلاس K) طراحی شده است.

3. رعایت مقررات و استانداردها: طراحی سیستم اطفاء حریق مستلزم رعایت استانداردهای محلی، ملی و بین المللی است. سازمان‌هایی مانند انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA) دستورالعمل‌هایی را ارائه می‌کنند که مطمئن می‌شوند سیستم‌ها ایمن، قابل اعتماد و مؤثر هستند. رعایت این استانداردها نه تنها یک الزام قانونی بلکه یک الزام اخلاقی برای حفاظت از جان انسان ها است.
4. ارزیابی ریسک: ارزیابی ریسک کامل برای تعیین نوع سیستم اطفای حریق مورد نیاز ضروری است. این شامل ارزیابی خطرات احتمالی آتش سوزی موجود در ساختمان یا تأسیسات، درک نوع اشغال و در نظر گرفتن هرگونه خطر منحصر به فرد مرتبط با محیط خاص است.
5. ملاحظات طراحی سیستم: هنگام طراحی یک سیستم اطفاء حریق باید چندین فاکتور را در نظر گرفت:

• • منطقه تحت پوشش: اطمینان از پوشش کافی تمام مناطق ساختمان.
  • زمان پاسخ: سیستم باید به سرعت فعال شود تا آسیب و خطر جانی به حداقل برسد.
  • ادغام با سایر سیستم های ایمنی : سیستم های اطفاء حریق باید با سیستم های هشدار و تخلیه برای پاسخ هماهنگ یکپارچه شوند.
  • تعمیر و نگهداری و تست: تعمیر و نگهداری و آزمایش منظم برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم در صورت نیاز حیاتی است.

6. عوامل محیطی و اقتصادی: تأثیر محیطی عوامل اطفاء حریق یک ملاحظه مهم است. به عنوان مثال، برخی از سیستم های مبتنی بر هالون به دلیل خاصیت تخریب لایه لایه اوزون کنار گذاشته شده اند. از نظر اقتصادی، در حالی که هزینه‌های نصب اولیه می‌تواند قابل توجه باشد، اغلب با صرفه‌جویی‌های بالقوه از نظر جانی و اموال حفظ می‌شود.
7. نوآوری ها و روندهای آینده: حوزه ایمنی آتش نشانی با پیشرفت های تکنولوژیکی به طور مداوم در حال پیشرفت است. نوآوری هایی مانند حسگرهای هوشمند، ادغام اینترنت اشیا و عوامل سرکوب پیشرفته، کارایی و کارایی سیستم های اطفای حریق را افزایش می دهند. همگام بودن با این روندها می تواند مزایای ایمنی بیشتری را به همراه داشته باشد.

 آشنایی با مبانی و اصول مدیریت دود در ساختمان ها

یکی از جنبه های حیاتی ایمنی ساختمان، مدیریت موثر دود است. سیستم های مدیریت دود برای کنترل و هدایت دود در هنگام آتش سوزی، محافظت از ساکنان و به حداقل رساندن آسیب اموال طراحی شده اند. درک اصول پشت این سیستم ها می تواند به طور قابل توجهی طراحی ساختمان و آمادگی برای شرایط اضطراری را افزایش دهد.

محتوای آموزشی مرتبط: نقش کنترل دود در ایمن سازی ساختمان ها

 اهمیت مدیریت دود

دود اغلب خطرناکتر از خود آتش است. دود می تواند دید را کاهش دهد، تخلیه را به چالش بکشد و حاوی گازهای سمی است که می تواند افراد را به سرعت ناتوان کند. هدف سیستم های مدیریت دود  عبارتند از:

• • ایمنی ساکنان: با کنترل انتشار دود، این سیستم ها راه های فرار واضحی را فراهم می کنند و قرار گرفتن در معرض گازهای مضر را کاهش می دهند.
  • بهبود دسترسی آتش نشانان: دید واضح و کاهش غلظت دود امکان اطفای حریق و عملیات نجات کارآمدتر را فراهم می کند.
  • به حداقل رساندن خسارت اموال: این سیستم ها با قرار دادن دود در مناطق خاص به محافظت از تجهیزات حساس و کاهش آسیب کلی کمک می کنند.

 اصول کلیدی مدیریت دود

1. محفظه: بخش بندی شامل تقسیم یک ساختمان به بخش هایی با استفاده از دیوارها و کف های مقاوم در برابر آتش است. این استراتژی با مهار دود در مناطق تعیین شده، انتشار دود را محدود می کند و به ساکنان زمان بیشتری برای تخلیه ایمن می دهد. محفظه موثر نیاز به برنامه ریزی دقیق در مرحله طراحی با در نظر گرفتن عواملی مانند طرح ساختمان و نوع اشغال دارد.
2. سیستم های تحت فشار: فشار دادن شامل ایجاد اختلاف فشار بین مناطق برای جلوگیری از ورود دود به فضاهای محافظت شده مانند راه پله ها یا مناطق پناهگاه است. با حفظ فشار بالاتر در این مناطق در مقایسه با فضاهای مجاور، دود دور نگه داشته می‌شود و مسیرهای تخلیه ایمن را تضمین می‌کند.
3. سیستم های تهویه دود: این سیستم ها به طور فعال دود را از ساختمان در هنگام آتش سوزی حذف می کنند. آنها می توانند طبیعی یا مکانیکی باشند:

• • تهویه طبیعی دود: از منافذی مانند پنجره ها یا دریچه ها استفاده می کند تا دود به طور طبیعی با تکیه بر شناوری و اثرات باد خارج شود.
  • تهویه مکانیکی دود: از فن ها و مجاری برای بیرون کشیدن دود به شدت استفاده می کند و از حذف سریع تر و کنترل بهتر بر حرکت دود اطمینان می دهد.

4. موانع دود: موانع دود، موانع فیزیکی هستند که برای محدود کردن انتشار دود طراحی شده‌اند. آنها می توانند سازه های دائمی مانند دیوارها یا راه حل های موقتی مانند پرده هایی باشند که در طول یک رویداد آتش سوزی مستقر می شوند. این موانع به جداسازی دود کمک می کند و از رسیدن آن به مناطق بحرانی یا انتشار آن به سایر قسمت های ساختمان جلوگیری می کند.
5. سیستم های تشخیص و کنترل: تشخیص زودهنگام دود برای مدیریت موثر بسیار مهم است. آشکارسازهای دود آلارم‌ها را فعال می‌کنند و سیستم‌های کنترل دود را فعال می‌کنند و امکان واکنش سریع را فراهم می‌کنند. سیستم‌های کنترل یکپارچه می‌توانند اجزای مختلفی مانند فن‌ها، دریچه‌ها و موانع را مدیریت کنند و از عملکرد هماهنگ در مواقع اضطراری اطمینان حاصل کنند.

محتوای آموزشی مرتبط: اصول طراحی و اجرای سیستم های اعلام حریق

 چالش ها در مدیریت دود

علیرغم پیشرفت های فناوری، چندین چالش در اجرای مدیریت موثر دود باقی مانده است:

• ادغام با سیستم های موجود : مقاوم سازی ساختمان های قدیمی با سیستم های مدیریت دود مدرن می تواند پیچیده و پرهزینه باشد.
• تعمیر و نگهداری سیستم: تعمیر و نگهداری منظم برای اطمینان از قابلیت اطمینان سیستم در مواقع اضطراری بسیار مهم است.
• عوامل انسانی: آموزش به ساکنان در مورد ویژگی های مدیریت دود و روش های تخلیه برای اثربخشی سیستم حیاتی است.

خلاصه ای از سیستم های اطفای حریق و مدیریت دود

طراحی یک سیستم اطفاء حریق یک کار پیچیده است که به تعادل دانش فنی، رعایت مقررات و ملاحظات عملی نیاز دارد. با درک اصول ذکر شده در بالا، مهندسان و متخصصان ایمنی می توانند سیستم هایی ایجاد کنند که به طور موثری از جان و اموال در برابر اثرات مخرب آتش محافظت می کند. با پیشرفت تکنولوژی، توانایی ما برای طراحی راه حل های ایمنی آتش سوزی حتی پیچیده تر و موثرتر نیز افزایش می یابد.

مدیریت دود در ساختمان ها جزء حیاتی استراتژی ایمنی آتش سوزی است. با درک اصول محفظه، فشار، سیستم های اگزوز، موانع و تشخیص، ذینفعان می توانند سیستم هایی را طراحی کنند که ایمنی را افزایش داده و خطرات را در طول یک رویداد آتش سوزی به حداقل برساند.

محتوای آموزشی مرتبط: وبینارها و دوره های آموزشی ایمنی و آتش نشانی

"شرکت فناور آتی سلامت محیط کار و پویا، دارای مجوز برگزاری دوره های آموزشی از مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان فنی و حرفه ای کشور،مجوز کانون تبلیغات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجوز فناوری تحت حمایت پارک علم و فناوری یزد می باشد."