عنوان دوره آموزشی: نقش گروه مداخله سریع (RIC) در عملیات آتش نشانی

مهندس اکبر اصالتی

مدرس دانشگاه، کارشناس ارشد آموزش ایمنی و آتش نشانی

نحوه برگزاری:آنلاین

گواهی پایان دوره: گواهی پایان دوره توسط شرکت آتی سلامت محیط و کار پویا اعطا می گردد. این شرکت دارای مجوز آموزشی از مرکز تحقیقات وزارت کار و سازمان فنی و حرفه ای کشور می باشد.

جهت دریافت جزوه آموزشی دوره نقش گروه مداخله سریع (RIC) در عملیات آتش نشانی کلیک نمایید.

با عنایت به وبینار فوق، مطلب زیر می تواند برای شما مفید باشد.

تیم‌های مداخله سریع ( RIC):  ضرورت، اهداف، وظایف و تمرینات

ضرورت وجود تیم‌های RIC در صحنه عملیات

تیم‌های مداخله سریع Rapid Intervention Crews یا (RIC) ) برای نجات آتش‌نشانان گرفتار در شرایط اضطراری مانند دود غلیظ، اتمام هوای دستگاه تنفسی مستقل (SCBA) ، یا گیر افتادن زیر آوار طراحی شده‌اند (NFPA 1407, 2020). ضرورت وجود RIC در صحنه عملیات به دلیل نرخ بالای حوادث آتش‌نشانان است. طبق گزارش NFPA (2023)، سالانه حدود 100 آتش‌نشان در جهان به دلیل گم شدن در دود، اتمام  هوا، یا گرفتار شدن در آوار جان خود را از دست می‌دهند. در ایران، حادثه پلاسکو (1395) با 16 شهید آتش‌نشان، نبود تیم RIC آموزش‌دیده را به‌عنوان یک خلأ حیاتی نشان داد  (tehran125.ir, 1396) این حادثه که در آن آتش‌نشانان در دود و آوار گرفتار شدند، ضرورت حضور RIC آماده و مجهز را تأیید کرد.

RIC به‌عنوان یک تیم تخصصی، ایمنی آتش‌نشانان را تضمین می‌کند و از تشدید تلفات جلوگیری می‌کند. استاندارد NFPA 1407 (2020) حضور حداقل یک تیم ( RIC2-4 نفر) را در عملیات‌های بزرگ الزامی می‌داند. در ایران، با توجه به افزایش حوادث پیچیده مانند حریق‌های بلندمرتبه یا صنعتی، وجود RIC برای کاهش خطرات عملیاتی حیاتی است.  RIC با آماده‌باش در صحنه، می‌تواند در کمتر از 3 دقیقه آتش‌نشان گرفتار را پیدا کند و در 5 دقیقه او را به منطقه امن منتقل کند (Mason, 200)

محتوای آموزشی مرتبط: وبینارها و دوره های آموزشی ایمنی و آتش نشانی

اهمیت تیم‌های مداخله سریع (RIC): نجات نجات‌دهندگان

در میان مأموریت‌های دشوار و پرخطر آتش‌نشانی، یک اصل بنیادین وجود دارد: آتش‌نشانان نباید تنها بمانند. در شرایطی که دیوارها فرو می‌ریزند، دود دید را کور می‌کند و مسیرهای خروج از بین می‌روند، احتمال گرفتار شدن خود نیروهای عملیاتی به‌شدت افزایش می‌یابد. در چنین لحظاتی بحرانی، تیمی باید آماده باشد که برای نجات نجات‌دهنده وارد عمل شود. این همان تیم مداخله سریع است که با نام‌های RIC (Rapid Intervention Crew) یا RIT (Rapid Intervention Team) شناخته می‌شود.

چرا تیم مداخله سریع اهمیت دارد؟

بر اساس بررسی‌های انجام‌شده توسط سازمان NFPA، نزدیک به ۵۰٪ از تلفات آتش‌نشانان در عملیات‌های داخلی به دلیل عوامل قابل پیشگیری نظیر قطع ارتباط، تمام شدن هوای تنفسی (SCBA) یا محاصره شدن در فضاهای خطرناک (IDLH) بوده است. در بسیاری از این حوادث، اگر تیمی با آمادگی کامل، وظیفه پشتیبانی اضطراری را برعهده داشت، تلفات به حداقل می‌رسید یا اصلاً رخ نمی‌داد.

تجربه‌هایی مانند آتش‌سوزی Worcester در ماساچوست (۱۹۹۹)، حادثه One Meridian Plaza در فیلادلفیا (۱۹۹۱) و فاجعه ایستگاه ۶۸ در هوستون (۲۰۰۹) نمونه‌هایی واقعی از ضرورت عملی تیم RIC هستند. تحلیل رسمی این حوادث نشان داد که نبود ساختار مشخص و تخصصی برای پاسخ به بحران درونی تیم‌های عملیاتی، مستقیماً به افزایش تلفات منجر شده است.

وظایف و مأموریت تیم RIC

برخلاف تصور عمومی، تیم RIC جزئی از عملیات اطفا یا جستجو نیست. این تیم مستقر می‌شود تا در صورت اعلام خطر از سوی نیروهای درون صحنه (مانند پیام MAYDAY)، در سریع‌ترین زمان ممکن وارد عملیات نجات شود. اعضای تیم RIC معمولاً از نیروهای باتجربه تشکیل شده‌اند و از تجهیزات خاصی مانند RIT Pack، دوربین‌های حرارتی (TIC)، ابزارهای حمل سریع و طناب نجات بهره می‌برند.

وظایف اصلی این تیم شامل موارد زیر است:

• آماده‌سازی دائمی برای ورود اضطراری
• پایش فعال وضعیت ایمنی تیم عملیاتی
• ورود سریع و ایمن به سازه برای بازیابی فرد گرفتار
• تأمین هوای تنفسی برای مصدوم یا محاصره‌شده
• تخلیه ایمن و سریع مصدوم به منطقه امن

اهداف تشکیل تیم RIC

تشکیل تیم RIC نه‌تنها یک الزام فنی بلکه یک تعهد اخلاقی و حرفه‌ای است. اهداف اصلی این گروه عبارت‌اند از:

1. حفظ جان آتش‌نشان درگیر در بحران
2. ایجاد اعتماد عملیاتی در تیم‌های ورودی
3. افزایش بهره‌وری و تمرکز نیروها در مأموریت‌های پرخطر
4. ایجاد زیرساخت پاسخ‌گویی حرفه‌ای به سناریوهای پیش‌بینی‌نشده

فراتر از دستورالعمل: یک فرهنگ ایمنی

اگرچه سازمان‌هایی نظیر NFPA و OSHA دستورالعمل‌های مشخصی برای تشکیل تیم RIC ارائه داده‌اند (مانند NFPA 1407 یا قانون Two-In/Two-Out از سوی OSHA)، اما موفقیت این تیم وابسته به چیزی فراتر از الزامات است: فرهنگ ایمنی درون‌سازمانی. هر سازمان آتش‌نشانی باید RIC را نه به‌عنوان یک الزام، بلکه به‌عنوان «واحد حمایت از جان نیروهای خود» تعریف کند.

محتوای آموزشی مرتبط: فرهنگ HSE و ایمنی

RIC، در معنای واقعی، یک وعده سازمان به کارکنان است: تو تنها نیستی. ما برای نجات تو برنامه داریم. تیم داریم. تجهیزات داریم. آموزش دیده‌ایم.

نتیجه‌گیری برای شرکت‌کنندگان وبینار

در این وبینار، شما با ساختار، آموزش، تمرینات تخصصی، تجهیزات، استانداردها و تاکتیک‌های عملیاتی تیم RIC آشنا خواهید شد. این دانش نه‌تنها برای ارتقاء سطح ایمنی فردی شما ضروری است، بلکه گامی کلیدی در پیشبرد ایمنی کل تیم عملیاتی به‌شمار می‌رود.

بیایید در کنار هم، ساختار RIC را نه‌فقط به‌عنوان یک دستورالعمل، بلکه به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از مأموریت نجات، توسعه دهیم.

"شرکت فناور آتی سلامت محیط کار و پویا، دارای مجوز برگزاری دوره های آموزشی از مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان فنی و حرفه ای کشور،مجوز کانون تبلیغات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجوز فناوری تحت حمایت پارک علم و فناوری یزد می باشد."