عنوان دوره آموزشی: آمادگی در برابر حوادث طبیعی و انسان ساخت، بستر های قانونی و نقش مطالبه گری اجتماعی

مدرسین: 

• دکتر آرزو یاری، عضو هیأت علمی و مدیر گروه سلامت در حوادث و بلایا دانشگاه علوم پزشکی کردستان
• دکتر جواد نوفرستی، مدیرعامل انجمن جامعه ایمن ایران
• دکتر حسن جان فدا دکترای تخصصی و مدیر گروه مدیربت کاهش خطر در حوادث و بلایا دانشگاه علوم پزشکی یزد

با عنایت به وبینار فوق، مطلب زیر می تواند برای شما مفید باشد.

آمادگی در برابر حوادث طبیعی و انسان ساخت، بستر های قانونی و نقش مطالبه گری اجتماعی

در دنیای امروز آمادگی در برابر بلایای طبیعی و انسان ساخت از اهمیت بالایی برخوردار است. با افزایش فراوانی و شدت چنین رویدادهایی، برای دولت‌ها، سازمان‌ها و افراد، داشتن برنامه‌های قوی برای کاهش تأثیر این بلایا بسیار مهم است. از جمله عوامل تأثیرگزار در آمادگی در برابر حوادث طبیعی و انسان ساخت می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• درک خطرات: داشتن درک کامل از بلایای طبیعی و انسان ساخت که ممکن است در منطقه شما رخ دهد بسیار مهم است. این شامل زلزله، سیل، طوفان، آتش سوزی جنگلی و حوادث صنعتی است. با آگاهی از خطرات خاص، بهتر می توانید برای آنها آماده شوید.
• طرح آمادگی برای شرایط اضطراری: تدوین یک طرح جامع آمادگی اضطراری هم برای افراد و هم برای جوامع ضروری است. این طرح باید شامل مسیرهای تخلیه، تماس های اضطراری و یک استراتژی ارتباطی باشد. همچنین باید به نیازهای خاص جمعیت های آسیب پذیر مانند سالمندان، معلولان و کودکان رسیدگی کند.
• ایجاد زیرساخت های تاب آور: سرمایه گذاری در زیرساخت های انعطاف پذیر جزء کلیدی آمادگی در برابر بلایا است. این شامل سازه‌هایی است که می‌توانند در برابر بلایای طبیعی مقاومت کنند و اقداماتی را برای کاهش اثرات بلایای انسان‌ساز انجام می‌دهند. علاوه بر این، حفظ زیرساخت‌های حیاتی مانند جاده‌ها، پل‌ها و تاسیسات برای اطمینان از بهبودی سریع پس از یک فاجعه ضروری است.
• چارچوب قانونی: وجود یک چارچوب قانونی قوی برای آمادگی و واکنش موثر در برابر بلایا حیاتی است. این شامل قوانین و مقرراتی است که بر کاربری زمین، قوانین ساخت و ساز، حفاظت از محیط زیست و مدیریت شرایط اضطراری حاکم است. این قوانین کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که جوامع برای مقابله با بلایا آمادگی بهتری دارند و می توانند مسئولین ایجاد آسیب را مورد بازخواست قرار دهند.
• نقش حمایت اجتماعی: حمایت اجتماعی با افزایش آگاهی در مورد خطرات و حمایت از سیاست‌هایی که تاب‌آوری را ارتقا می‌دهند، نقش مهمی در آمادگی در برابر بلایا ایفا می‌کند. تلاش‌های حمایتی می‌تواند شامل لابی برای قوانین ساختمانی قوی‌تر، ترویج شیوه‌های توسعه پایدار، و فشار برای سرمایه‌گذاری بیشتر در آمادگی در برابر بلایا باشد.
• مشارکت جامعه: مشارکت جامعه در تلاش های آمادگی در برابر بلایا برای ایجاد تاب آوری ضروری است. این می تواند شامل سازماندهی مانورهای اجتماعی، ایجاد برنامه های تماشای محله و ایجاد شبکه های داوطلبانه باشد. با مشارکت دادن جامعه در تلاش های آمادگی، احساس مالکیت و مسئولیت را تقویت می کند.
• آموزش: ارائه آموزش و آموزش در زمینه آمادگی در برابر بلایا برای توانمندسازی افراد و جوامع برای واکنش موثر در مواقع بحران ضروری است. این می تواند شامل آموزش کمک های اولیه، تکنیک های واکنش در بلایا، و اطلاعاتی در مورد نحوه دسترسی به خدمات اضطراری باشد.
• دسترسی به منابع: اطمینان از دسترسی افراد و جوامع به منابع ضروری مانند تدارکات اضطراری، مراقبت های پزشکی و سرپناه برای آمادگی در برابر بلایا بسیار مهم است. این شامل ایجاد پناهگاه های اضطراری، انباشت لوازم ضروری، و هماهنگی با سازمان های محلی برای ارائه پشتیبانی می شود.
• هماهنگی و همکاری: هماهنگی و همکاری موثر بین سازمان های دولتی، سازمان های غیرانتفاعی و نهادهای بخش خصوصی برای آمادگی در برابر بلایا ضروری است. این می تواند شامل توسعه موافقت نامه های کمک متقابل، اشتراک منابع و هماهنگی تلاش های پاسخ باشد.
• نقش فناوری در آمادگی در برابر بلایا: فناوری همچنین نقش مهمی در آمادگی در برابر بلایا ایفا می‌کند و ابزارها و منابعی را برای افزایش قابلیت‌های واکنش فراهم می‌کند. از سیستم‌های هشدار زودهنگام و تجزیه و تحلیل پیش‌بینی‌کننده گرفته تا پلتفرم‌های ارتباطی و ابزارهای مدیریت منابع، فن‌آوری استراتژی‌های آمادگی و پاسخ مؤثرتری را ممکن می‌سازد. به عنوان مثال، سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) امکان نقشه برداری از مناطق مستعد خطر را فراهم می کند و به تصمیم گیرندگان کمک می کند تا مناطق پرخطر را شناسایی کرده و منابع را بر اساس آن تخصیص دهند. به طور مشابه، فن‌آوری‌های سنجش از دور می‌توانند داده‌های بلادرنگ را در مورد شرایط محیطی فراهم کنند و امکان تشخیص زودهنگام بلایای احتمالی مانند آتش‌سوزی، سیل یا رانش زمین را فراهم کنند. علاوه بر این، پیشرفت‌ها در فناوری ارتباطات، هماهنگی کارآمدتر بین تیم‌های پاسخ را تسهیل کرده و سیستم‌های هشدار عمومی را بهبود بخشیده است. پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های تلفن همراه به کانال‌های ارزشمندی برای انتشار اطلاعات حیاتی به مردم در مواقع اضطراری تبدیل شده‌اند که به اطلاع‌رسانی و ایمن نگه‌داشتن جوامع کمک می‌کنند.
• بهبود مستمر: آمادگی در برابر بلایا یک فرآیند مداوم است که مستلزم بهبود و سازگاری مداوم است. مهم است که به طور منظم برنامه های اضطراری را بررسی و به روز کنید، تمرین ها و تمرین ها را انجام دهید و از تجربیات گذشته برای تقویت تاب آوری درس بگیرید.

 در ادامه، ما به بررسی مبانی قانونی آمادگی در برابر بلایا و نقش مطالبات اجتماعی در شکل‌دهی به این تلاش‌ها خواهیم پرداخت.

مبانی قانونی برای آمادگی در برابر بلایا

آمادگی در برابر بلایا فقط یک امر مربوط به عقل سلیم یا حسن نیت شما نیست. همچنین در بسیاری از حوزه ها یک الزام قانونی است. قوانین و مقررات در سطوح محلی، ملی و بین المللی ایجاب می می کنند که دولت ها و سازمان ها اقدامات پیشگیرانه ای را برای آماده سازی و واکنش به بلایا انجام دهند. این مبانی قانونی به عنوان چارچوبی برای ایجاد استانداردها، دستورالعمل ها و پروتکل هایی برای آمادگی در برابر بلایا عمل می کند.

در سطح ملی، بسیاری از کشورها قوانین خاصی دارند که وظایف سازمان‌های دولتی، مشاغل و افراد را در آمادگی برای مقابله با بلایا مشخص می‌کند. این قوانین ممکن است حوزه‌هایی مانند برنامه‌ریزی واکنش اضطراری، حفاظت از زیرساخت‌ها، بهداشت عمومی و کمک‌های مالی برای بازیابی بلایا را پوشش دهد.

در سطح بین‌المللی، چارچوب‌های قانونی مانند چارچوب سندای برای کاهش خطر بلایا، راهنمایی‌هایی را برای کشورها فراهم می‌کند تا مدیریت ریسک در بلایا رابهبود دهند. این چارچوب بر اهمیت ادغام کاهش خطر بلایا در سیاست ها، طرح ها و برنامه ها و همچنین تقویت همکاری بین المللی برای حمایت از تلاش های ملی تاکید می کند.

نقش مطالبات اجتماعی در آمادگی برای بلایا

علاوه بر الزامات قانونی، مطالبات اجتماعی نیز نقش مهمی در شکل‌دهی تلاش‌های آمادگی در برابر بلایا دارند. با آگاهی بیشتر جوامع از خطرات بالقوه ای که با آن روبرو هستند، انتظارات فزاینده ای برای دولت ها و سازمان ها  به وجود می آورد  تا آمادگی و واکنش در برابر بلایا را در اولویت قرار دهند.

خواسته‌های اجتماعی می‌تواند به روش‌های مختلف، از حمایت مردمی برای انعطاف‌پذیری زیرساخت‌های بهتر تا فشار مصرف‌کننده بر کسب‌وکارها برای اتخاذ شیوه‌های پایدار و مقاوم در برابر بلایا آشکار شود.  علاوه بر این، رسانه‌های اجتماعی و ارتباطات دیجیتال صدای افراد آسیب‌دیده از بلایا را تقویت کرده‌اند و بستری را برای افزایش آگاهی و مسئول نگه داشتن تصمیم‌گیرندگان در قبال تلاش‌های خود در برابر بلایا ایجاد کرده‌اند. این افزایش شفافیت و نظارت عمومی، دولت‌ها و سازمان‌ها را وادار کرده است تا به نیازها و نگرانی‌های جوامعی که به آنها خدمت می‌کنند پاسخگو باشند.

خلاصه ای از آمادگی در برابر حوادث طبیعی و انسان ساخت

همانطور که به آینده می نگریم، واضح است که آمادگی در برابر بلایا باید یک تلاش جمعی باشد که سازمان های دولتی، مشاغل، جوامع و افراد را درگیر کند. ایجاد جوامع تاب آور نیازمند رویکردی چند وجهی است که نه تنها جنبه های فیزیکی آمادگی، بلکه به عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطی که به آسیب پذیری کمک می کنند نیز می پردازد.

سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مقاوم در برابر مخاطرات طبیعی، ترویج استفاده پایدار از زمین و برنامه‌ریزی شهری، تقویت شبکه‌های اجتماعی و پرورش فرهنگ آمادگی همگی از اجزای ضروری تاب‌آوری جامعه هستند. آمادگی در برابر بلایا یک تلاش پیچیده و چند بعدی است که به ترکیبی از چارچوب های قانونی نیاز دارد، بنابراین خواسته های اجتماعی، پیشرفت  های تکنولوژیکی و مشارکت جامعه. با همکاری یکدیگر برای اولویت‌بندی آمادگی، می‌توانیم تأثیر بلایا را کاهش دهیم و جوامع انعطاف‌پذیرتری بسازیم که قادر به انطباق با چالش‌های جهانی همیشه در حال تغییر هستند.

"شرکت فناور آتی سلامت محیط کار و پویا، دارای مجوز برگزاری دوره های آموزشی از مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان فنی و حرفه ای کشور،مجوز کانون تبلیغات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجوز فناوری تحت حمایت پارک علم و فناوری یزد می باشد."