بهداشت اماکن عمومی (هتل، استخر شنا و.)

با توجه به افزایش جمعیت، توسعه شهرنشینی، گسترش صنایع، آلودگی منابع آب و خاک و مشکلات ناشی از آن، سلامت بشر دچار تهدید شده است. زندگي سالم مرهون داشتن محيطی سالم و عاري از هر گونه آلودگی است. یکی از مواردی‌که در سلامت افراد جامعه دخالت دارد، اماکن عمومی است که اجرای پروتکل‌های سختگیرانه بهداشتی در این مکان‌ها اهمیت زیادی دارد. این اماکن باید معیارهای لازم بهسازی و بهداشتی را داشته باشند. نظارت و كنترل بر اماکن عمومی به منظور تأمين سلامت و بهداشت افراد بر عهده وزارت بهداشت و از مسئوليت‌های بازرسین بهداشت محيط بوده كه اين امر با بازرسی از این گونه مراكز انجام مي‌شود.

با توجه به اهمیت کنترل و بازرسی بهداشتی اماکن عمومی در راستای تحقق اهداف کلان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی مبتنی بر تأمين و حفظ سلامتی آحاد جامعه به‌عنوان يكی از اساسي‌ترين نيازهای جامعه است. عدم رعايت موازين و استانداردهای بهداشتی علاوه بر بيماري‌ها، مشكلات مادی و معنوی فراوان و گاه جبران‌ناپذيری را تحميل می نمايد كه با رعايت بهداشت اماکن عمومی علاوه بر جلوگيری از بروز خطرات بهداشتی، مي‌توان زندگی شاد و لذت بخشی را به وجود آورد.

بهداشت اماکن عمومی

در طول تاریخ، بشر به دنبال راهکارهایی برای افزایش بهره‌وری از زندگی و سلامت بوده ‌است. مهم‌ترین انگیزه هر انسان برای ارتقای کیفیت زندگی، افزایش طول عمر است؛ ازاین‌رو همواره اقدامات گوناگونی در این زمینه صورت گرفته‌است. بر همین اساس در قرن اخیر، رعایت بهداشت عمومی در اولویت قرار گرفته است.

یکی از مهم‌ترین وظایف بهداشت محیط، رسیدگی به وضعیت بهداشتی و بهسازی اماکن عمومی است که رابطه مستقیمی با سلامت عموم جامعه دارد. براساس تعریف آئین‌نامه بهداشت محیط مصوب 24/4/1371 هيأت وزيران، اماكن عمومی عبارت است از اماكن متبركه و زيارتگاه‌ها، زائرسراها، هتل‌ها، متل‌ها، مسافرخانه‌ها، پانسيون‌ها، آسايشگاه‌های سالمندان، آرايشگاه‌ها، حمام‌ها، استخرهای شنا، سينماها، پارك‌ها، مراكز تفريح‌های سالم، باشگاه‌های ورزشی، ترمينال‌ها، وسايل حمل و نقل عمومی و مسافرتی، توالت‌های عمومی، گورستان‌ها و مانند اين موارد که در دستورالعمل اماکن بیان شده است.

برای رعایت بهداشت اماکن عمومی پیشنهاد می‌شود با همکاری مسئولین بهداشتی و جلب مشارکت‌های مردمی وضعیت بهداشتی این اماکن بهبود یابد. بهداشت اماکن عمومی هنر و علم بهداشت عمومی است که می‌تواند از افراد جامعه محافظت کند. بهداشت در اماکن عمومی شامل پیشگیری و کنترل شیوع بیماری‌های واگیر، ارتقای سلامت جسمی و بهداشت فردی و همچنین حفظ محیط بهداشتی برای عموم است.

به منظور حفظ و ارتقاء سطح بهداشت اماکن عمومی، آئین‌نامه‌ای تحت عنوان ماده 13 تدوین شده است که بر اساس آن از دهه‌های گذشته کارگزاران بهداشت محیط کشور در تلاش برای ارتقا سطح سلامت عمومی بوده‌اند. خطر شیوع بیماری‌ها در صورت عدم رعایت بهداشت اماکن عمومی افزایش می‌یابد. تلاش آگاهانه برای تمیز و بهداشتی نگه داشتن اماکن عمومی می‌تواند رشد و کیفیت زندگی در جوامع را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. پوسترها و سایر اشکال تبلیغات در اماکن عمومی باید سلامت و بهداشت را به شیوه‌ای جذاب و ساده ترویج دهند تا مردم نیز از عادات بهداشتی آگاه شوند.

استخرهای شنا یکی از اماکن عمومی هستند که علاوه بر جنبه‌های تفريحي و ورزشی، جنبه درماني دارند كه در صورت عدم پايش و كنترل بهداشت عمومی آب آنها، اين اماكن مي‌توانند به محل و جايگاه مناسبی براي شيوع بسياری از بيماری هاي پوستی و عفونی تبدیل شوند. در استخرهای شنا وجود سیستمی مطمئن جهت تصفیه آب و کلرزنی اصولی حائز اهمیت است.

در صورت عدم رعایت بهداشت اماکن عمومی در استخرهای شنا، انتقال بيماریهای گوارشی (وبا، حصبه، اسهال باسيلی، هپاتيت عفونی)، بيماریهای چشم (تراخم، ملتحمه، ورم)، گوش، حلق و بينی (گلو درد چركی) و بيماري‌های پوست، انواع كچلی، عفونت قارچی بين انگشتان و خارش يا عفونت پای شناگران امکان‌پذیر می‌شود. ديدگاه بهداشتی آب مصرفی در استخرها مانند آب آشاميدنی بايد داراي ويژگی های فيزيكی، شيميايی و ميكروبی مناسب بوده و در حد مطلوب و مطابق با استانداردهای موجود باشد.

مساجد از دیگر اماکن عمومی هستند که در حال حاضر مشکلات فراوانی در خصوص موازین بهداشتی در آن‌ها مشاهده می‌شود و این در حالی است که تعداد اماکن متبرکه در کشور بسیار زیاد است. رعایت بهداشت اماکن عمومی در وضوخانه و سرویس بهداشتی مساجد دارای اهمیت زیادی می‌باشد که در صورت عدم رعایت، می‌تواند عامل مهمی برای انتقال بیماری‌هایی ازجمله اسهال، عفونت های حاد تنفسی، عفونت های پوستی، عفونت‌های مربوط به لوله گوارش و... شود. حفظ نظافت کفشداری‌ها، تأمین آب آشامیدنی سالم و بهداشتی و همچنین رعایت بهداشت در آبدارخانه نیز ضروری است. برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان مساجد، بازدیدهای دوره‌ای و مستمر از مساجد، جلب مشارکت‌های مردمی در راستای بالا بردن سطح بهداشت در مساجد از جمله تمهیدات لازم برای بالا بردن سطح بهداشت اماکن عمومی می‌باشد.

رعایت بهداشت اماکن عمومی در هتل‌ها به دلیل استفاده زیاد افراد دارای اهمیت زیادی می‌باشد. بهداشت فردی کارکنان هتل، بهسازی ساختمان هتل، کنترل حشرات موذی و جوندگان، نظافت مستمر اتاق‌ها، سیستم مناسب دفع فاضلاب و زباله از جمله موارد بهداشتی است که بایستی در هتل‌ها رعایت شود.

مدرسه فضای اجتماعی است که آموزش، پرورش و رشد شخصیت انسان‌ها را برعهده دارد. در میان روش‌های صحیح و مناسب آموزش، رسیدگی به بهداشت محیط و ایمنی مدارس مهم است.

آرایشگاه‌ها از جمله اماکنی هستند که توجه به بهداشت و بهسازي آن‌ها قابل اهمیت است؛ چرا که عدم رعایت بهداشت اماکن عمومی در آن‌ها و استفاده از وسایل و ابزار کارِ آلوده مانند حوله، برس و تیغ و... منجر به گسترش عفونت‌های میکروبی، ویروسی، قارچی و باکتریایی و سایر حساسیت‌هاي پوستی می‌شود.

رعایت بهداشت اماکن عمومی بسیار مهم است. شهرداری منطقه نیز مسئول حفظ بهداشت اماکن عمومی است؛ اما افراد جامعه نیز می‌توانند در این تلاش‌ها سهیم باشند. دفع صحیح پسماند یکی از چالش‌های مهم در زمینه بهداشت اماکن عمومی می‌باشد. با فراگیری روش‌های مدیریت پسماند می‌توان از بروز بسیاری از نگرانی‌های زیست‌محیطی جلوگیری کرد. نریختن زباله در اماکن عمومی، عدم رهاسازی فاضلاب در فضاهای باز و رعایت بهداشت فردی در اماکن عمومی از جمله اقداماتی است که افراد می‌توانند در راستای ارتقای سطح بهداشت اماکن عمومی انجام دهند.

تدوین: مهندس نگار آخوندزاده