ایمنی بالابر، جرثقیل، پله برقی و آسانسور

با گسترش و پیشرفت روزافزون و رشد چشمگیر جمعیت، بشر امروزی ناچار شد تا برای رفع نیازها، دانش و تجربه خود را بیشتر به کار گیرد تا بتواند اهداف تعیین شده قبلی خود را برآورده سازد. انسان، در آغاز از بازوان خود برای جابه جایی اجسام استفاده می کرد ولی با رشد جامعه از نیروی حیوانات برای این هدف بهره جست. بعد ها با کشف نیروی بخار، پیشرفت علوم چهره جدیدی به خود گرفت و انواع ماشین های مکانیکی به خدمت انسان درآمدند. با اختراع ماشین های احتراق داخلی، دامنه قدرت بشر دوباره افزایش یافت و او موفق شد اجسام بسیار سنگین را به راحتی جابه جا و نصب کند. بدین گونه، جرثقیل ها و بالابر ها و در ادامه آسانسورها و پله برقی ها به کمک انسان درآمدند و نقش چشمگیری در پیشرفت و رفاه انسان ایفا کردند. با اینحال توجه به ضوابط ایمنی جرثقیل ها، بالابر ها، آسانسورها و پله برقی ها و رعایت آنها بسیار حائز اهمیت است.

جرثقیل

جرثقیل (Crane) ماشینی است که برای بلند کردن، پایین آوردن، جابه جایی بار به کار برده می شود. بر اساس استاندارد ASME جرثقیل ها در دو دسته کلی طبقه بندی می شوند:

• جرثقیل های صنعتی
  • جرثقیل سقفی
  • جرثقیل دروازه ای
  • جرثقیل بازویی
• جرثقیل ساختمانی
  • جرثقیل های متحرک (زنجیری، کامیونی و هیدرولیک)
  • جرثقیل نصب روی کشتی (Derricks)

توانایی مقاومت جرثقیل در برابر واژگونی ابتدایی ترین اصل در ایمنی جرثقیل ها می باشد. برای حفظ تعادل جرثقیل برای بلند کردن بار، نیروی جرثقیل باید بیشتر از نیروی بار باشد. مفاهیمی چون سرعت باد، ظرفیت مجاز بار، جک ها و وزنه های تعادلی، تراز بودن دستگاه و حرکت دستگاه در شیب از جمله عوامل مؤثر در ایمنی جرثقیل هستند.

بازرسی فنی، کلید اصلی ایمنی جرثقیل ها می باشد. مطابق با استاندارهای  OSHA/ANSI بازرسی جرثقیل بر دو نوع است:

• بازرسی مکرر و روزانه جرثقیل: اجزایی که تأثیر مستقیم در ایمنی جرثقیل دارند و یا به طور روزانه امکان تغییر در آنها وجود دارد، باید بطور روزانه بازرسی شده تا نواقص موثر بر ایمنی جرثقیل، شناسایی و رفع شوند. بخشی از بازرسی های مکرر شامل موارد زیر است:
  • تمام قسمت های متحرک جرثقیل، باید حفاظ گذاری شده باشند.
  • هر جزء جرثقیل که در عملیات بالابردن، پایین آمدن، چرخش و ... به کار می رود، باید قبل از شروع کار بازرسی چشمی شوند.
  • تمامی سیم بکسل ها و متعلقات جرثقیل (قرقره ها، درام ها و قلاب) بازرسی شوند.
  • تمامی مفاصل و لوله های گردان جرثقیل باید به راحتی و آزادانه بچرخند.
  • نشتی روغن و هوا در سیستم های هیدرولیک و پنوماتیک جرثقیل باید بررسی شود.
  • روغن کاری مناسب بخش های ضروری جرثقیل با دستور سازنده در تمام قسمت ها باید انجام شود.
  • کپسول آتش نشانی مناسب در اتاق راننده جرثقیل تعبیه شود.
  • هنگام روشن بودن موتور جرثقیل، تمامی نشانگر ها، کنترل ها و نشانگر وضعیت بار از لحاظ سهولت قرائت و عملکرد درست، باید بازدید شوند.
  • تمامی شیشه های اتاق راننده جرثقیل باید از لحاظ شکستگی و ترک خوردگی بازرسی شود.
  • تمامی ترمز ها، کلاچ های جرثقیل از نظر عملکرد و تنظیمات صحیح باید مورد بازرسی قرار گیرد.
• بازرسی دوره ای جرثقیل: این نوع بازرسی در فواصل یک الی دوازده ماه انجام می شود. این نوع بازرسی شامل موارد ذکر شده روزانه نیز هست ولی از آنها کامل تر و دقیق تر است:
  • کلیه اجزای جرثقیل از لحاظ آسیب ساختاری نظیر کج شدگی و ترک خوردگی باید بازرسی شود.
  • تمامی چرخ دنده ها از لحاظ فرسودگی بازرسی شوند.
  • تمام تجهیزات مولد نیروی جرثقیل از لحاظ عملکرد صحیح بازرسی و ارزیابی شوند .
  • پین، شفت، بلبرینگ، دنده، غلتک، وسایل قفل کننده، قلاب، درام ها، قرقره های جرثقیل از لحاظ ضعیف شدگی و فرسودگی بررسی شوند.
  • گزارش های مربوط به هر جرثقیل باید در سوابق و مدارک دستگاه بایگانی شوند.

بالابر

بالابر وسیله ای است برای بلند کردن و پایین آوردن بار با استفاده از وسایلی چون درام و چرخ که سیم بکسل یا زنجیر به دور آنها پیچیده و توسط نیروی دستی، الکتریکی، پنوماتیکی، هیدرولیکی و مکانیکی این جابجایی صورت می گیرد. استفاده نامناسب و نابجا از این گونه تجهیزات بدون رعایت اصول و استاندارد های ایمنی می تواند حوادث خطرناکی را در استفاده از بالابر رقم بزند.

مطابق با استاندارد DOE-2004  بالابرها به انواع سقفی، دیواری-زمینی، مونوریل و بالابرهای دستی تقسیم می شوند. ایمنی بالابرها نیز مانند ایمنی جرثقیل ها وابسته به بازرسی فنی می باشد. بازرسی بالابرها در سه نوع می باشد:

• بازرسی اولیه بالابر: تمامی بالابر های نو، تازه تعمیر شده و تغییر یافته باید توسط فرد آگاه مورد بازرسی قرار گرفته و با استاندارد های مربوطه مطابقت داشته باشند.
• بازرسی مداوم بالابر: بازرسی مداوم شامل موارد زیر است:
  • بررسی تمامی مکانیزم های عملیاتی بالابر با توجه به صداهای نامعمول
  • بررسی سیستم ترمز بالابر
  • عملکرد ضامن ایمنی قلاب بالابر
  • بررسی تکیه گاه بالابر از لحاظ آسیب دیدگی
• بازرسی دوره ای بالابر: بر اساس استاندارد ASME بازرسی دوره ای بالابر هر سه ماه یک بار انجام می شود. بازرس آگاه باید ضمن باز کردن تمام قطعات و تست هر قسمت بالابر، موارد مشکوک و ناایمن را مورد ارزیابی قرار دهد.

آسانسور و پله برقی

آسانسور و پله برقی نیز ماشین هایی هستندکه برای جابجایی افراد یا بار مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از آسانسور و پله برقی به شکل چشمگیری افزایش یافته است به طوری که نصب آسانسور در ساختمان های بالای سه طبقه الزامی شده و همچنین ساختمان های بالای هشت طبقه باید دارای حداقل دو آسانسور باشند و در اماکن عمومی پله های معمولی جای خود را به پله برقی ها داده اند، به همین دلیل مسئله ایمنی آسانسورها و پله برقی ها از اهمیت فراوانی برخوردار شده است.  برای حفظ و ارتقای ایمنی آسانسور و پله برقی، این وسایل باید توسط شرکت هایی نصب و نگه داری شوند که دارای مجوز و استاندارد های مربوطه باشند. سه استاندار اصلی و ضروری مورد نیاز شرکت های خدماتی به شرح زیر است:

• استاندارد TS EN 13015 + A1: این استاندارد اختصاصاً به تعمیر و نگهداری آسانسور وپله برقی پرداخته است.
• استاندارد TS 12361 : این استاندارد به خدمات و قوانین عمومی مربوط است.
• استاندارد TS12255: این استاندارد ویژگی های فنی، ساختاری و عملیاتی آسانسور و همچین گواهینامه های مربوطه را بررسی می کند.

ما در نمایشگاه مجازی باماHSE، ضمن برگزاری دوره های آموزشی ایمنی نظیر ایمنی جرثقیل، بالابر، آسانسور و پله برقی، به کلیه کسب و کارها، شرکت ها و مشاورین حقیقی (اشخاص) و مشاورین حقیقی فعال در حوزه بازرسی فنی و ایمنی جرثقیل، بالابر، آسانسور و پله برقی یک غرفه مجازی رایگان اعطا می نماییم. تاکنون دوره های آموزشی آنلاین زیادی برگزار شده که غالباً رایگان بوده است. فیلم بسیاری از فیلم ها نیز ضبط و بصورت رایگان در نمایشگاه مجازی باماHSE در دسترس می باشد. هدف باماHSE ارتقای فرهنگ ایمنی، کاهش حوادث و توانمندسازی، مهارت افزایی دانشجویان رشته های مرتبط با ایمنی و HSE با طرح کاد پلاس است. لذا ضمن تشکر از کلیه شرکت ها و اشخاصی که تاکنون به هر نحو با باماHSE همکاری نمودند، از همه دوستان دعوت می نماییم از بستر نمایشگاه مجازی باماHSE جهت تبلیغات رایگان خود استفاده و در برگزاری دوره های آموزشی با هم همکاری نماییم.