معرفی رشته زیست فناوری، مقطع کارشناسی پیوسته

موضوع این رشته شامل آن دسته از فعالیت های انسانی است که با استفاده از موجودات زنده برای تولید فرآورده های مورد نیاز انسان در مقیاس صنعتی صورت می گیرد. به سخن دیگر، به کار بستن پیشرفت های علمی و فنی در علوم زیستی برای تولید و توسعه فرآورده های تجاری را زیست فناوری می گویند. دوره کارشناسی زیست فناوری یک دوره بین رشته ای است که به هدف تربیت نیرو های انسانی متخصص و متعهد برای رفع نیاز های کشور در حوزه زیست فناوری می پردازد. دانش آموختگان دوره کارشناسی زیست فناوری باید از مفاهیم اساسی زیست فناوری، میکروبیولوژی و علوم سلولی و مولکولی، ژنتیک و شیمی و مهندسی شیمی آگاهی کافی داشته و جنبه های نظری و کاربردی مختلف آن را به خوبی بشناسند. این افراد باید بتوانند علاوه بر خدمت در مراکز آموزش عالی کشور و صنایع زیست فناوری مورد نیاز کشور به پژوهش در حوزه زیست فناوری نیز پرداخته و قادر به توسعه مرزهای دانش در سطح ملی و جهانی نیز باشند. نظر به اهمیت فراوان زیست فناوری به عنوان یک صنعت حافظ محیط زیست برای توسعه کشور به ویژه نظر به جایگاه ویژه ایران به عنوان یک کشور دارای موقعیت جغرافیایی و تنوع زیستی بسیار غنی، تربیت متخصصین مسلط به دانش روز زیست فناوری و آگاه به نیاز کشور می تواند موجب ارتقاء کمی و کیفی زندگی شهروندان جمهوری اسلامی ایران شود.

تاریخچه

رشته زیست فناوری یک رشته کاربردی و میان رشته ای مهندسی- علوم پایه است که قلمرو آن حداقل 33حوزه تخصصی علوم را در بر می گیرد. این رشته در کشور ما از سال 1378 در دانشکده علوم دانشگاه تهران در مقطع دکتری پیوسته ارائه می شود. رشته زیست فناوری از سه مرحله کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تشکیل شده است که دانشجویان در مرحله کارشناسی پس از گذراندن موفقیت آمیز 132 واحد دروس مشترک معرفتی- نظری، علوم پایه، پزشکی، مهندسی و مبانی زیست فناوری به اضافه آموختن زبان انگلیسی در حد 550 نمره تافل و آشنایی کامل با یک زبان برنامه نویسی کامپیوتر در صورتی که معدل آنها در هر نیمسال تحصیلی کمتر از 15 نباشد، می توانند وارد مرحله دوم؛ یعنی مقطع کارشناسی ارشد شوند. دانشجویان در این مقطع یکی از 6 گرایش بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی پزشکی، بیوتکنولوژی محیطی و دریایی، بیوتکنولوژی مولکولی، فرآورش زیستی و بیوتکنولوژی کشاورزی(گیاهی) را انتخاب کرده و بعد از گذراندن 48 واحد در یکی از گرایش های تخصصی، و انجام معادل 6 واحد پژوهش های انفرادی و ارائه 2 واحد سمینار از مقطع کارشناسی ارشد فارغ التحصیل می شوند. در این مرحله در صورتی که میانگین نمرات دروس مقطع کارشناسی ارشد آن ها حداقل 16 باشد، می توانند در امتحان جامع شرکت کنند و در صورت موفقیت در این امتحان، وارد مرحله دکترای تخصصی (ph.D) شده و رسما برای ثبت پایان نامه دکتری اقدام کنند.  

دروس تخصصی

مبانی زیست شناسی سلولی و مولکولی، آزمایشگاه مبانی زیست شناسی سلولی، بیوشیمی ساختار، آزمایشگاه بیوشیمی ساختار، بیوشیمی متابولیسم، آزمایشگاه بیوشیمی متابولیسم، ژنتیک پایه، آزمایشگاه ژنتیک پایه، ژنتیک مولکولی، آزمایشگاه ژنتیک مولکولی، زیست شناسی جانوری، آزمایشگاه زیست شناسی جانوری، زیست شناسی گیاهی، آزمایشگاه زیست شناسی گیاهی، برنامه نویسی و ساختار داده ها، مبانی مهندسی ژنتیک، آزمایشگاه مبانی مهندسی ژنتیک، مبانی زیست شناسی تکوینی، بوم شناسی و تکامل، آمار زیستی، کارگاه آمار زیستی، ساختار و تنوع میکروبی، فیزیولوژی میکروبی، آزمایشگاه فیزیولوژی میکروبی، زیست فناوری میکروبی، آزمایشگاه زیست فناوری میکروبی، فرآیند های تولید در مقیاس وسیع، زیست فناوری پزشکی، مهندسی بیوشیمی، مبانی بیوانفورماتیک، مبانی نانوبیوتکنولوژی، زیست فناوری محیطی، کشت سلول و بافت، آزمایشگاه کشت سلول و بافت، زیست فناوری گیاهی، ایمنی شناسی، زیست مواد و مهندسی بافت، زیست فناوری جانوری، کارورزی.

بازار کار و آینده شغلی

با توجه به گستردگی و اهمیت دانش زیست فناوری، دانش آموختگان دوره کارشناسی زیست فناوری می توانند در حوزه های مختلف فعالیت نمایند، اهم این حوزه ها عبارت است از:

  • خدمت در واحد های آموزشی برای تربیت نیرو های انسانی و کارشناسان در حوزه زیست فناوری
  • خدمت در واحد های پژوهشی برای تحقیق و گسترش مرز های دانش در حوزه های مختلف زیست فناوری
  • خدمت در واحد های صنعتی تولید فرآورده های زیست فناوری و نیز فرآیند های حفظ محیط زیست
  • طراحی و تولید داروها، واکسن ها، سرم ها و آنتی بادی ها با اهداف درمانی
  • طراحی و راهبری واحد های تولید آنزیم و پروتئین هایی که در مقایس صنعتی در پزشکی، محیط زیست، کشاورزی، صنایع غذایی کاربرد دارند
  • توسعه روش های درمانی بر پایه سلول های بنیادی
  • ایجاد گیاهان مقاوم به بیماری ها و آفت ها با استفاده از روش های نوین
  • ایجاد گیاهان تراریخته و محصولات مهندسی شده با اهداف مصرف خوراکی یا درمانی
  • تصفیه پساب، خاک و هوای آلوده با روش های نوین و حذف آلاینده ها از محیط زیست
  • تولید سوخت های زیستی و سازگار با محیط و استحصال و استخراج از معادن
  • پرورش موجودات زنده به روش های نوین و استفاده از آن به منظور افزایش کیفیت زندگی انسان
  • تولید پروتئین ها و محصولات میکروبی دارای ارزش اقتصادی بالا

نظرات و پیشنهادات