معرفی رشته ارگونومی، مقطع دکتری

تاریخچه رشته ارگونومی

سال ها قبل، ایده ایجاد یک تشکل علمی به منظور سازماندهی فعالیت های پراکنده و فردی در قالب یک حرکت سازمان یافته و منسجم در زمینه ارگونومی در فکر و ذهن علاقه مندان به این رشته جدید علمی در این مرز و بوم وجود داشته است. در نیمه دوم سال 1378 با برنامه ریزی کارگاه آموزشی ارگونومی ویژه اعضای هیئت علمی دانشگاه های سراسر کشور، زمینه های تحقق این آرمان دیرینه فراهم آمد و کارگاه مذکور با شرکت 17 نفر از علاقه مندان به ارگونومی از سراسر کشور از 10 الی 15 اردیبهشت 1379 در دانشگاه تربیت مدرس برگزار گردید. در ادامه مصوبات این جلسه، در سال 1380 انجمن ارگونومی تأسیس شد. در خصوص تأسیس رشته ارگونومی، در سال 1387، مقطع کارشناسی ارشد برای اولین بار در ایران آغاز و هم اکنون در 8 دانشگاه علوم پزشکی کشور، دانشجویان این رشته مشغول به تحصیل و تحقیق می باشند. در سال 1392 نیز شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی با ضرورت تأسیس این رشته در مقطع دکتری تخصصیPh.D  نیز موافقت نمود.

دروس تخصصی رشته

تعداد واحدهای درسی دکتری تخصصی ارگونومی در این دوره 47 واحد است که عبارتند از؛ 21 واحد اختصاصی اجباری، 6 واحد اختصاصی اختیاری و 20 واحد پایان نامه. از دروس اختصاصی اجباری آن می توان ماکرو ارگونومی، ارگونومی در طراحی، بیومکانیک، طراحی مطالعات آزمایشگاهی، آنتروپومتری، روش های دستگاهی در ارزیابی ارگونومیک، ارزیابی عملکرد انسان، مهندسی شناختی، مباحث ویژه در ارگونومی، مدل ها و روش های ارزیابی استرس شغلی، و از دروس اختصاصی اختیاری می توان اپیدمیولوژی بیماری های اسکلتی و عضلانی، مهندسی توانبخشی، عوامل رفتاری در پیشگیری از آسیب، مدلسازی و شبیه سازی در ارگونومی،خطای انسانی و ایمنی سیستم ها، کنترل حرکت و تحلیل پیشرفته وضعیت و حرکات بدن را نام برد.

برای مشاهده دروس تخصصی این رشته می توانید از لینک زیر استفاده کنید:

- برنامه آموزشی مقطع دکتری تخصصی رشته ارگونومی

کاربرد HSE در ارگونومی

بررسی واحدهای درسی دانشجویان مقطع دکتری تخصصی ارگونومی نشان می دهد که این دانشجویان واحدهایی نظیر ارگونومی در طراحی، روش های دستگاهی در ارزیابی ارگونومی، مهندسی شناختی، خطای انسانی و ایمنی سیستم ها دارند. نظر به اینکه دانشجویان و فارغ التحصیلان این رشته می توانند در محیط های صنعتی فعالیت داشته باشند، لذا رعایت مسائل ایمنی و بهداشت شغلی در محیط های کارگاهی و فعالیت های میدانی به شدت ضروری می باشد.

اعتقاد ما بر این است، آشنایی دانشجویان دکتری تخصصی ارگونومی با کسب و کارهای فعال در حوزه‌های مختلف ارگونومی و HSE بسیار ارزشمند است. شما می توانید با کسب و کارهای حوزه ارگونومی و HSE موجود در سایت نمایشگاه مجازی باما آشنا شوید و با صرف وقت و هزینه کمتر خدمات و محصولات مورد نیازتان را در اختیار داشته باشید.

بازار کار و آینده شغلی

دانش آموختگان این رشته می توانند در بخش های زیر مشغول به فعالیت شوند:

• تدریس دروس و آموزش مهارت های ارگونومی در رشته ها و مقاطع دانشگاهی
• طراحی و تدوین بسته های آموزشی جامعه نگر و ارائه از طریق رسانه های جمعی
• آموزش ارگونومی در محیط های شغلی
• مشارکت در برگزاری کارگاه های آموزشی و دوره های علمی و کاربردی در کلیه مراکز خدماتی، تولیدی و اداری
• طراحی، اجرا، نظارت و ارزشیابی پروژه های تحقیقاتی در زمینه های مختلف ارگونومی در سطوح گوناگون
• مشارکت و همکاری در تدوین استانداردهای ارگونومی
• طراحی پروژه های تحقیقاتی در زمینه شناخت اشکالات فرآیندها یا سیستم ها از دیدگاه ارگونومی
• طراحی و برنامه ریزی پروژه های تحقیقاتی در زمینه رفع اشکالات فرآیند ها یا سیستم ها از دیدگاه ارگونومی
• ارزیابی و شناسایی معضلات و مشکلات یک نهاد، سازمان، شرکت، یا مؤسسه از دیدگاه ارگونومی جهت ارتقاء بهره وری، کیفیت تولید، ایمنی، رضایت و جلوگیری از خطاهای انسانی، حوادث شغلی و حذف عوامل خطر آسیب های جسمانی، روانی و روحی در محیط کار
• شناسایی ریشه های عوامل و موانع بهره وری در یک نهاد، سازمان، شرکت یا مؤسسه از دیدگاه ارگونومی
• اجرای روش های ارگونومی مشارکتی در واحدهای فناور و شرکت های تازه تأسیس
• به کارگیری اصول ماکرو ارگونومی در طراحی سازمانی و آموزش نیروی کار
• مشارکت در مدیریت سازمانی با رویکرد انسان محور از طریق تغییرات ارگونومیک در فرآیند کار، ساعت کار، استراحت، نوبت کاری و چرخش شغلی
• وزارت بهداشت (دفتر سلامت محیط و کار جهت کنترل وضعیت استانداردهای ارگونومیک)
• مراکز آموزشی- تحقیقاتی، دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی
• کلیه مراکز تولیدی، خدماتی و اداری
• وزارت کار (جهت کنترل وضعیت استانداردهای ارگونومیک)
• صنایع دفاعی و نظامی
• نهادهای قانون گذاری
• کلیه مراکز بهداشتی، خدماتی و اداری
• مراکز رشد و شرکت های دانش بنیان
• سازمان های استاندارد

بررسی واحدهای درسی دانشجویان دکتری ارگونومی نشان دهنده این است که برخی از این واحدها با کسب و کارهای معرفی شده در سایت نمایشگاه مجازی باما مرتبط می باشند. به عنوان مثال دانشجویان در طی دوران تحصیل واحدهایی نظیر ماکروارگونومی، ارگونومی در طراحی، بیومکانیک، آنتروپومتری، روش های دستگاهی در ارزیابی ارگونومی، مهندسی شناختی، مدل ها و روش های ارزیابی استرس شغلی، مدلسازی و شبیه سازی در ارگونومی، خطای انسانی و ایمنی سیستم ها را می گذرانند. بخشی از کسب و کارهای مرتبط با این رشته که در راستای اهداف و برنامه های نمایشگاه مجازی باما می باشد عبارتند از:

•  تأمین کالا و خدمات ارگونومی
• ارائه خدمات بهداشت حرفه ای
• تأمین تجهیزات سنجش عوامل زیان آور محیط کار
• تأمین تجهیزات و خدمات کنترل عوامل زیان آور محیط کار
• تأمین وسایل حفاظت فردی و تجهیزات ایمنی
• ارائه سیستم ها و راه حل های ایمنی در محیط کار
• مراکز، شرکت ها و مطب های ارائه دهنده خدمات طب کار
• شناسایی و ارزیابی ریسک
• شرکت ها و مؤسسات آموزش و مشاوره HSE
• نرم افزارهای بهداشت حرفه ای و ایمنی
• نرم افزارهای HSE
• سلامت روان

در سایت نمایشگاه مجازی باما مجموعه ای از سازمان های مردم نهاد (NGO)، انجمن های علمی، انجمن ها، کانون ها و سازمان های صنفی نیز معرفی شده اند. آشنایی دانشجویان عزیز با این گروه ها نیز می تواند به آینده شغلی آنها کمک نماید.

یکی از اهداف نمایشگاه مجازی باما HSE ایجاد تعامل بین واحدهای درسی گذرانده شده در دوران تحصیلات دانشجویی و شرکت­ها و مشاغلی است که در سطح کشور در حال فعالیت می­ باشند. در واقع دانشجویان رشته­ های مختلف اگر در طی دوران تحصیل و پس از آن با شرکت­ ها و مؤسسات فعال مرتبط با رشته خود آشنا شده و به نحوی مطلوب در ارتباط باشند، تجربیات خوبی را می ­توانند کسب کنند و آینده شغلی بهتری خواهند داشت. به علاوه عناوین پایان نامه­ های دکتری با کمک این نمایشگاه و رویکرد ارتباط دانشگاه با صنعت می­ تواند به سمت نیازهای تحقیق و توسعه (R&D) صنایع هدایت شود و این امر ضمن کاهش هزینه­ های دانشگاه ها، به توسعه اقتصاد دانش بنیان و اشتغال پایدار فارغ­ التحصیلان دانشگاه ها کمک نماید.

علاوه بر موارد فوق در سایت نمایشگاه مجازی باما مجموعه ای از مراکز مشاوره و خدمات کارآفرینی معرفی شده اند که ارتباط با این مجموعه ها نیز می‌تواند به داشتن آینده شغلی بهتر برای دانشجویان کمک کند.